Τι μπάσταρδος ύπνος

Ήταν ένας ύπνος, τι μπάσταρδος ύπνος

Είδα τον Νταλί να ζωγραφίζει την άσφαλτο με παντιλίκια,

τον Καζανόβα να αγκαλιάζει τη γυναίκα και να φτύνει την προίκα.

O Μότσαρτ λέει έκανε beat box στου MC Coolio την κλίκα

κι ο εμποράκος τη Βενετίας πάλευε μάταια να μου σπρώξει μια αντίκα.

Η Αλίκη με κοιτούσε χαπακωμένη με δυο υδρόγειους για μάτια,

"ο λαγός με 'φτυσε, μες στο παιχνίδι ξεχάστηκα και 'χασα νιάτα".

Κι η πεντάμορφη να τρέχει να ξεφύγει απ' τον πρίγκηπα,

"ξέρεις η ομορφιά, σου σκουριάζει τη λογική για αντίποινα".

Κι ήταν ένας ύπνος, τι μπάσταρδος ύπνος

Οι νάνοι μαστουρώναν με φύλλα του δάσους γεμίζοντας στάχτες,

"τίποτα τίποτα Χιονάτη μου, στα ορυχεία το ξέρεις είμαστε εργάτες"

κι η Χιονάτη πουθενά, ένα όνειρο κατασκευασμένο από έλλειψη

ο Ήλιος που απλά κρύβεται, δε χάνεται στης σκέψης την έκλειψη.

Ο Κουασιμόδος ελεύθερος να κάνει φιγούρες πάνω στα καμπαναριά

κι ο Μιχαήλ Άγγελος να πίνει παίζοντας χαρτιά με σκυλιά.

Η Μουλάν να παλεύει μεγάλες στρατιές για του λαού της το δίκιο

κι η Αντιγόνη τους ζωντανούς σκλάβους να κοιτάζει με οίκτο.

Κι ήταν ένας ύπνος, τι μπάσταρδος ύπνος

Η Ραπουνζέλ με χάιδεψε και μου ζήτησε να σκοτώσω το δράκο

κι εγώ έτρεξα το αθώο κυκλάμινο να σώσω απ' το δάκο.

"Πού τρέχεις βοήθα με, αν τη χάσω θα πιω το δηλητήριο"

"όταν η ζωή σου έχει δεσμά Ρωμαίο, ο θάνατος δεν είναι μαρτύριο".

Κι ο Βαν Γκογκ να τρέχει κυνηγώντας ανέμελα πεταλούδες στα λιβάδια

"πάλι κόκκαλο από το LSD, δεν τα αντέχει ο τύπος της ζωής τα σκοτάδια"

μου ψιθύρισε ο Νίτσε και με τράβηξε απ' το χέρι να μου δείξει τον ήλιο

"αυτή είναι όλη η αλήθεια σου, ρούφα πριν σκοτεινιάσει στης ζωής το προσήλιο".

Κι ήταν ένας ύπνος, τι μπάσταρδος ύπνος

Ο Σωκράτης μου είπε "τι τώρα τι σε πέντε, τι σε εβδομήντα χρόνια

μπροστά στην αιωνιότητα σκάκι παίζει ο χρόνος με εμάς για πιόνα".

"Για αυτό ακουσέ με, μην κρύβεσαι μαζί μας στα νοσταλγικά όνειρά σου

ξύπνα και ζήσε και μάθε, ποτέ δεν είναι αργά, "χτυπάω" φωνάζει η καρδιά σου".

"'Ωστε ποτέ δεν είναι αργά, παρά μόνο αν είναι αργά" μονολόγησε ο Έλιοτ,

"πιασάρικο αυτό, θα γράψω ένα ποίημα, θα βγάλει κλάμα και γέλιο".

Κι ο Μπετόβεν να μας κοιτά και νας μας παρατηρεί αποσβολωμένος,

δεν καταλάβαινε, προσπαθούσε αλλά δεν μπορούσε να ακούσει ο καημένος.

Κι ήταν ένας ύπνος, τι μπάσταρδος ύπνος

Ο Άμλετ να ρωτάει αγχωτικά "Να ζει κανείς;", περαστικούς στην πλατεία

"παράτα μας ρε πίθηκε" ενοχλημένος να απαντά ο Δαρβίνος "ε ρε, μανία!"

Κι ο Διογένης νας μας κοιτά και να μας περιγελά με αυταρέσκεια

"εμένα που με βλέπεις έχω γαμήσει Λαϊδα, δε σου κοστίζει η ανέχεια".

Ο Σίσσυφος ένα βράχο να προσπαθεί να κυλήσει στην κορυφή

κι η πονηριά μια πόρνη που σταδιακά σε διαβρώνει με κάθε φιλί.

Ο Μπαγκς Μπάνυ να κλέβει στα ζάρια τον Ντοστογιέφσκι

κι εκείνος να ουρλιάζει "είσαι άθλιος, ίδιος με τη ζωή ψεύτης και κλέφτης!"

Κι ήταν ένας ύπνος, τι μπάσταρδος ύπνος

Και στελέχη πολυεθνικών να ντύνουν και να στολίζουν τον Δον Ζουάν,
"από κορίτσια θα πλουτίσουμε, όσο για σένα ανταγωνίζονται και για σένα μεθάν."
Κι εκείνος να νιώθει ένας βάρος που αν όμως πετάξει θα μείνει τόσο άδειος
κι ο Κουασιμόδος που τώρα του κλείνει το μάτι να μοιάζει τόσο μεγάλος.

Ο Σεφέρης μας δέχθηκε για λίγο στο τραπέζι του πριν βάλει τις φωνές

κι ο θείος Κάρλιν μας είπε ένα αστείο πριν κάνει κήρυγμα για ηθικές εντολές.

Και βρεθήκαμε στη Λευκάτα με τη Σαπφώ να ισορροπεί πριν πηδήξει

"το σώμα μου πέθανε σαν έμαθε πως εκείνος ξανά ποτέ δε θα το αγγίξει".

Κι ήταν ένας ύπνος τι μπάσταρδος ύπνος

Και τώρα ξεμείναμε μόνοι, στα έσχατα του απόκοσμου και του αλλόκοτου

ο Ελύτης, ο Βάρναλης, ο Πικάσο κι ο Καρυωτάκης που δεν τον άφηνες μόνο του.

"γιατί να αγκαλιάσεις το μαύρο Πάμπλο, το λευκό της ζωής πιάσε με λάσο"

"o καθείς ζει απ' τα μάτια του", ειπ' ο Κωσταντής, "ένας αυξάνει, άλλος πάει πάσο".

Και σιγή έπεσε καθώς είδαμε να γεννιούνται τόσοι κόσμοι όσοι και οι ανθρώποι,

"μα είν' άλλο πράμα" είπε ο Σπινόζα, "η υπόσταση κι άλλο οι επήρειες και οι τρόποι".

"Συγνώμη κύριοι, αρκετά οι μαλακίες, ας απολαύσουμε μια πενιά του Μάρκου"

μας διέκοψε ο Μάνος, κάθισε στο πιάνο και θυμηθήκαμε πως ζούσαμε κάπου κάπου.

Κι ήταν ένας ύπνος, τι μπάσταρδος ύπνος

Από το γήπεδο της πολιτικής στη Λεωφόρο της δόξας και της παρακμής

-Δεν θέλει πράγματι μεγάλη διανοητική ικανότητα ώστε να κατανοήσεις γιατί συγκεκριμένοι χώροι και συγκεκριμένες ομάδες κοινωνικών υποκειμένων σπεύδουν άμεσα να καταδικάσουν σκηνές βίας στη βάση ενός ηθικολογικού χαρακτήρα σοφίσματος ‘’η βία είναι κακή’’. Θα ήμουν τουλάχιστον αφελής να παραγνωρίσω πως η ανθρώπινη φύση και κατά συνέπεια οι κοινωνίες της, χαρακτηρίζεται απο κάποια άλλη αξία πέραν του καθωσπρεπισμού. Και καθώς αυτός ο εκάστοτε καθωσπρεπισμός γκρεμίζεται, όλοι είμαστε έτοιμοι να κουνήσουμε το δάχτυλο επιδεικτικά ανασύροντας μαζί μας σκονισμένες αρετές και αξίες όπως η δικαιοσύνη και η παιδεία. Η λογική με την οποία οι μάζες κατηγόρησαν απο την μία τα επεισόδια στο γήπεδο της λεωφόρου ως επεισόδια πράσινο-κόκκινου χαρακτήρα είναι η ίδια με την οποία επήλθαν σε ονείρωξη με την ειρηνική έναρξη του ισπανικού ‘’κλάσικο’’, υπό το φόντο της γαλλικής σημαίας, φαντάζομαι ώστε να μην ξεχνάμε το ποιοι είμαστε.

Στη Θύρα 13 όμως δεν ξέχασαν ποιοι είναι. Γιατί φρόντισαν να μας υπενθυμίσουν στο ματς της ευρωλίγκας, 3 μέρες πριν, πως είναι αυτοί που προσεύχονται για το Παρίσι, όσο προσεύχονται για τη Γάζα και τη Συρία. Η Θ.13 φυσικά δεν είναι η μόνη, όπως και φυσικά δεν μπορεί να προσδιοριστεί ως προς το σύνολο της διαχρονικά, αλλά ως προς το κυρίαρχο τρέχον ρεύμα της.

Αλλά γενικά, η Θύρα 13 δεν είναι η ουσία.
-Είναι αστείο αποδομώντας το ποδόσφαιρο να παρατηρούμε μόνο ποδόσφαιρο. Είναι αστείο να παραγνωρίζουμε την ύπαρξη πυλώνων τόσο διεφθαρμένων όσο και η πολιτική μέσα σε αυτό, αφού άλλωστε  το λιγότερο πηγάζουν απο αυτήν, αν και ενίοτε συμπορεύονται χυδαία. Είναι ανούσιο επίσης να αναφερθούν ξανά ονόματα ποδοσφαιρικών παραγόντων των οποίων τα εγκλήματα βαραίνουν την ανθρωπότητα πολύ περισσότερο απ'οτι βαραίνουν έναν  μηχανισμό χειραγώγησης όπως το ίδιο το ποδόσφαιρο. Φυσικά και δεν είναι ο μόνος μηχανισμός τέτοιου είδους που μπορεί να καπηλευθεί το σύνολο των κρατικών αφοδευμάτων, όντας όμως το πιο λαοφιλές άθλημα σε πολλές χώρες, ο ''ποδοσφαιρόφιλος'' λαός που για 90’ φοράει την εκάστοτε μάσκα του δεν παύει να είναι λαός, και νομοτελειακά, αν δεν θέλουμε να αψηφήσουμε την ιστορική συνέπεια της πορείας αυτού του κόσμου, πρώτος εχθρός του λαού είναι και θα είναι πάντα η εξουσία.
Σε μια μη ιδανική κοινωνία η έλλειψη συγκρούσεων είναι η απόδειξη της επιβολής του ολοκληρωτισμού. Έτσι και σε μια μη ιδανική εργασιακή απασχόληση η έλλειψη συγκρούσεων είναι συνώνυμη με την συνειδητή υποταγή και δουλεία. Και ούτω καθεξής. Ο άνθρωπος ποτέ δεν υπήρξε αυστηρός κριτής των αιτιών ώστε να οδηγηθεί σε ένα ασφαλές συμπέρασμα μόνος του παρά αναμασούσε ήδη μασημένη τροφή, έργο και κόπος άλλων, πρόσφορο έδαφος για κάθε λογής βοσκής συνειδήσεων ή και γνώσης. Υπάρχει όμως ένα νοητικό επίπεδο κοινό για όλους, που σε καθιστά ικανό να αντιλαμβάνεσαι αιτιακές σχέσεις ακόμα και αν αυτές δεν είναι ‘’ορατές’’ κατευθείαν.
Το γήπεδο στην Ελλάδα, πέρα απο τα όσα συμφέροντα υποθάλπτει, είναι και αυτό ένας χώρος σύγκρουσης. Είναι ένας χώρος σύγκρουσης με τον σάπιο οργανισμό και το προσωπικό του, με τον υπουργό, με τους μπάτσους ενός άλλου υπουργού, με τους δημοσιογράφους, με τα νομοσχέδια, με τις συλλήψεις, τις φυλακίσεις και το φακέλωμα. Είναι άλλος ένας χώρος σύγκρουσης με τον καθωσπρεπισμό της κοινωνίας και την επιβολή της εξουσίας. Κι αν τα γήπεδα έχουν φασίστες σε κάποια έχουν λόγο – σε κάποια άλλα όχι, αν και το βασικό πρόβλημα δεν είναι οι φασίστες στα γήπεδα αλλά οι φασίστες στα σχολεία.
Σε κάθε περίπτωση δεν θέλουμε αντίθετα, να οδηγηθούμε στον παραλογισμό πως η βία στα γήπεδα είναι οπωσδήποτε καλή, ούτε ακόμα πως η βία στα γήπεδα είναι η ουσία της οποιασδήποτε δράσης. Η συνείδηση έχει το πλεονέκτημα να βρίσκεται σε πλήρη γνώση με την θέση του υποκειμένου στις εκάστοτε συνθήκες. Η αφορμή, που μπορεί πολλές φορές να ταυτίζεται έμμεσα με την αιτία, τότε είναι που πρέπει να μετατραπεί σε συναίτιο μίας δράσης ώστε να της δώσει ουσία και νόημα. Ένα γήπεδο κατεστραμμένο, ταλαιπωρημένο απο συγκρούσεις μεταξύ μιας κοινωνικής ομάδας και αστυνομικών, ένα γήπεδο που δεν τραγουδάει εθνικούς ύμνους, ένα γήπεδο που οι διαφημιστικές πινακίδες εταιριών εκατομμυρίων γίνονται όπλα απέναντι στην καταστολή του αριστερού πλέον ξύλου, δεν μπορεί να είναι, και καλά κάνει, ο καθρέφτης ενός ακόμα ψέματος. Τα προχθεσινά επεισόδια είναι ο καθρέφτης μιας κοινωνίας που δεν θα μπει σε πλαίσια τόσο εύκολα όσο προσπαθούν να της το επιβάλλουν και κάθε μορφή σύγκρουσης με το κράτος, άσχετα με τη δυναμική της ή το ιδιόμορφο πλαίσιό της, είναι απαραίτητη.    
Στην άλλη πλευρά του καθρέφτη μιας άλλης πραγματικότητας οι μαδριλένοι, όπως και οι γάλλοι, όπως και πολλοί άλλοι ακόμα, καθώς έτσι το επιβάλλει η Δημοκρατική πραγματικότητα ως μοναδική πολιτική και ηθική αλήθεια, έτρεξαν σε γειτονιές της πόλης τους ή του κυβερνοχώρου, σε σχολεία, σε γήπεδα, στα σπίτια τους και στα μπαλκόνια τους να υψώσουν την σημαία της Γαλλίας σε πλήρη αρμονία με την εξουσία.
Οι Ρώσοι έσπευσαν να μας κυκλοφορήσουν στο διαδίκτυο τις καλλιτεχνικές τους ανησυχίες, μπογιατίζοντας τις βόμβες τους . ‘‘ Για το Παρίσι’’.
Οι τζιχαντιστές απο την άλλη, πρόλαβαν να υπενθυμίσουν στους μελλοθάνατους: ‘’ Για τη Συρία’’. Κάπως έτσι, τα πυρά διασταυρώνονται και ο άνθρωπος μεταξύ Γαλλίας και Συρίας πέφτει νεκρός και νιώθει ολοκληρωμένος, ανεμίζοντας τη σημαία της βόμβας με την οποία είναι σύμφωνος, περιτρυγιρισμένος απο τους ανθρωποφύλακες του και γεμάτος απο τα πλούσια, αν και τελευταία του, συναισθήματα απο το επιβλητικό 0-4 των Καταλανών στη Μαδρίτη.
Β.

Η ακινησία της κίνησης

Σε έναν κόσμο σαν και αυτό κάποιος θα σκεφτόταν ότι υπάρχουν εξαιρετικά πολλοί λόγοι για να είναι κανείς στεναχωρημένος. Τόσοι πολλοί, ώστε απ’ την μια στιγμή στην άλλη, αν κάτσεις και τους αναλογιστείς, μπορείς να βυθιστείς για τα καλά στα άδυτα της επονομαζόμενης θλίψης σου. Όμως αυτό θα προκαλούσε ακινησία. Και κάποιος θα το αποκαλούσε μοιρολατρία ή απλώς μιζέρια και παραίτηση.

Στον αντίποδα κάποιος άλλος θα σκεφτόταν ότι σε ένα κόσμο σαν και αυτό υπάρχουν εξαιρετικά πολλοί λόγοι για να είναι κάνεις χαρούμενος. Τόσοι πολλοί, ώστε απ’ την μια στιγμή στην άλλη, αν κάτσεις και τους αναλογιστείς, μπορείς να πετάς στους πιο ανέμελους ουρανούς. Τα μάτια σου όμως θα ήταν κλειστά, παραδομένα και προσηλωμένα μοναχά σε αυτό. Και έτσι και αυτό θα προκαλούσε ακινησία. Και κάποιος θα το αποκαλούσε αδιαφορία και αιθεροβασία με παρωπίδες.

Κάποιος άλλος όμως θα σκεφτόταν ότι το μυαλό μας δεν μπορεί να αντέξει τέτοιες ακρότητες, διότι θα βυθιστεί στην παράνοια. Για αυτό χρειάζεται την ισορροπία. Και η Πραγματικότητα μας, ενέχει αυτή την ισορροπία.

Όμως θα έλεγε κανείς ότι η έννοια της ισορροπίας διαστρεβλώνεται και φαίνεται να ορίζεται πλέον κάπως έτσι: στο ένα ζύγι πολλές στεναχώριες, στο άλλο μια χαρά. Θυμίζοντας μια εξευγενισμένη  κατάσταση των  άνωθεν, που σου δίνει ναι μεν την δυνατότητα να κινείσαι, πυροδοτούμενος από την μια χαρά αλλά μονάχα για λίγο και κυρίως γύρω από τον άξονα σου. Έτσι από την μία  φαινομενικά αποτρέπεται η ακινησία αλλά από την άλλη πρακτικά δημιουργείται μια ακόμα μεγαλύτερη στασιμότητα.

Και ενώ η γη γυρίζει εμείς έχουμε μάθει να είμαστε ακίνητοι και να ζούμε με την ψευδαίσθηση της κίνησης και της αλλαγής, γιατί αυτό γνωρίζουμε ως αληθινό. Και μοιάζει σαν να ζούμε την ζωή μας μονάχα μέσα στο μυαλό μας, λαμβάνοντας μεγάλη ευχαρίστηση από τις σκέψεις και τις ιδέες μας, φοβούμενοι όμως να τις υλοποιήσουμε και να κινηθούμε πραγματικά, όντας απογοητευμένοι από αυτή την Πραγματικότητα. Από αυτό που ορίζουμε Πραγματικότητα μας.

Ισορροπώντας στο σεληνόφως

Κάθε βράδυ χορεύω με την τρέλα κάτω απ' το σεληνόφως.

Την κοιτάζω να μου γνέφει απ' την άκρη του πάλκου, πλησιάζουμε, αγκαλιαζόμαστε

και κρατώντας πάντα μια απόσταση αφηνόμαστε στη μελωδία που κεντά το βιολί της γνώσης.

Μετρά τα βήματά μου και μετρώ τα δικά της, κρατάω την ισορροπία μου,

με καλεί να αφεθώ στην αγκαλιά της, σμίγω τα μάτια, την κοιτώ και γνέφω αρνητικά.

Εσύ κι εγώ έχουμε ξαναβρεθεί πολλές φορές εδώ, παλεύοντας να κρατήσουμε ισορροπία

σε ανισόρροπους ρυθμούς, σε ανισόρροπους καιρούς.

Η μάχη κατάντησε βίωμα και συνήθειά μας.

“Ξέρεις γιατί βρίσκεσαι εδώ, μην το αρνείσαι. Αυτό το club, η δρύινη πίστα, 

η ακούρδιστη μπάντα που παλεύει να σε ξεγελάσει να χάσεις τα βήματά σου, 

τα εφήμερα ρούχα που λιώνουν πάνω στο εφήμερο είναι σου, 

το φεγγάρι που φωτίζει το πρόσωπό σου, εγώ, ακόμα κι εσύ ο ίδιος,

όλοι ανήκουμε στον κύριο Θάνατο”, μου λέει.

Καθισμένη στη γωνία του πάλκου με κοιτά χαμογελώντας η σωφροσύνη, γνέφοντάς μου

“έχεις τόσα πολλά ακόμα να μου δώσεις”

κι η τρέλα μου γυρίζει βίαια το μάγουλο ψιθυρίζοντάς μου

“έχω από τόσα πολλά να σε απαλλάξω”
και για λίγο χάνω το βήμα μου..

Ο χορός δε σταματά μέχρι που η εξάντληση να τον νικήσει.

Καθώς η χορωδία χαμηλώνει κι η μπάντα σωπαίνει, τα μάτια μου που κλείνουν 

μια αυλαία που πέφτει.

Κάθε πρωί καλούμαι να βουτήξω στη θάλασσα της ανθρώπινης ασχημοσύνης.

Αγκαλιάζω το όνειρο σφιχτά και γυρίζω την πλάτη μου. Κλείνω τα μάτια.

Και γεννάω όσα όνειρα μπορώ.

Μέχρι που η πηγή των ονείρων στερεύει και νερό ζωής θα βρω πλέον μόνο στη θάλασσα.

Πατάω τα πόδια μου γερά στο έδαφος. Τα σφηνώνω, να νιώσω στέρεος, να σιγουρευτώ ότι η βραδυνή μου ντάμα και η μπάντα της δεν κρύβονται κάπου στο περιθώριο.

Και όταν νιώσω Εγώ, βουτάω στη θάλασσα.

Την ασχημοσύνη της σπάνε τα νησιά της ομορφιάς. 

Τα νησιά της Ηθικής, της Αγάπης.

Νησιά όπου οι υποστάσεις δε διαχωρίζονται παρά ενώνονται σε μια και μοναδική υπόσταση, 

τέτοια ώστε πια το φίδι να μην μπορεί να δαγκώσει αφού τα πάντα είναι σώμα του.

Νησιά που νιώθεις στέρεος, ασφαλής, ήρεμος.
Και ύστερα ξαναβουτάς. 
Γιατί;

Μήπως είναι η μέρα ένα αναπόφευκτο πέρασμα της θάλασσας;

Μήπως έχεις συνηθίσει και εθιστεί στην αρμύρα που σε διαβρώνει απ' τα μέσα σου;

Ή μήπως..; Γιατί κλείνεις τα αυτιά;
Τα μάτια σου διαβάζουν τα χείλη μου 

και ματοτσίνορα δεν έχεις, να τα κλείσεις, απ'την πλευρά του μυαλού.

Ή μήπως ένα κομμάτι σου είναι βρώμικο και ανήκει στη θάλασσα, θρέφει τη θάλασσα, 

ζει απ'τη θάλασσα, είναι θάλασσα, όσο την κοιτάζει αφ' υψηλού;

Αυτά τα στιλπνά λέπια σχηματίστηκαν πάνω στο παρθένο δέρμα σου

από ανάγκη ή από επιθυμία;

Κι όσο οι ερωτήσεις διαδέχονται η μία την άλλη, 

ρυθμικά σιγά σιγά στήνουν το χορό τους πάνω στα λαμπιρίσματα του φεγγαριού 

που ξεπροβάλει πίσω από τα σύννεφα του φόβου
σαν φωτιά που καίει σιγά σιγά το καντήλι του χρόνου, 

μέρα τη μέρα, σούρουπο το σούρουπο.

Κι όσο η μπάντα παίζει το γλυκό ρυθμό της και οι ερωτήσεις χορεύουν, 

άλλες έντονα άλλες σεμνότυφα, πίσω απ' τις φοινικιές της μνήμης με κρυφοκοιτά εκείνη.

Έτοιμη να με ζητήσει στον απόκοσμο χορό της, η χαμηλοβλεπούσα ντάμα μου.

Ντρέπεται γιατί είναι Εγώ. Τρέφεται και δυναμώνει απ' την αμφιβολία μου.

Θα αντέξω αυτό το βράδυ τα βήματά της;

Όσο έχω θάρρος δε θα 'ρθει.
Μα αν το θάρρος μου είναι αντικατοπτρισμός του φόβου μου;

Γιατί να υπάρχει, γιατί να ορίζεται το θάρρος, αν δεν υπάρχει γνώση άρα ύπαρξη του φόβου;

Αμφιβάλλω για το θάρρος μου;

“Πώς; Ελεύθερος είμαι ναι. Ας χορέψουμε”

Μια συζήτηση με τον Αλκιβιάδη Κωνσταντόπουλο

Ήταν ακόμα Ιούνης, όταν συνάντησα τον Αλκιβιάδη Κωνσταντόπουλο στο arttings studio (studio που τρέχει ο ίδιος μαζί με τα αδέρφια του) στον Νέο Κόσμο.
Τον άνθρωπο που έχει παίξει όλα τα όργανα στις παραστάσεις του, εκτός από τον μπάτσο.
Ομολογώ πως είχα αρκετό άγχος πριν τη συνάντησή μας γιατί την επομένη συμμετείχαμε με ένα σχήμα που έχουμε με κάτι φίλους σε έναν διαγωνισμό.
Μαζί κάναμε κυριολεκτικά μια συζήτηση εφ' όλης της ύλης, από τις νέες του δουλειές μέχρι τη φιλοσοφία του πάνω στη μουσική και την τέχνη γενικότερα και από την κοσμοθεώρησή του στη ζωή μέχρι το σημερινό κοινωνικό γίγνεσθαι στην Ελλάδα.
Τέλος μάθαμε το ρόλο που παίζουν τα ζώδια στη ζωή του και αν είναι ερωτευμένος αυτή την περίοδο.



-Καλησπέρα Αλκιβιάδη.

-Καλησπέρα, καλώς σας βρήκαμε.

-Καλώς σας βρήκα εδώ στο στούντιο.
Θα θελα να μου πείς δυo λόγια για το τι κάνεις αυτόν τον καιρό. Η τελευταία δουλειά σου που είδα είναι με τη Ράνια Μπουμπούρη το Mια τρελή τρελή αλφαβήτα.

-Ναί, το Mια τρελή τρελή αλφαβήτα, κυκλοφόρησε πρίν 2-2,5 χρόνια. Έχουμε ξεπεράσει την 8η χιλιάδα σήμερα, απο τις εκδόσεις Ψυχογιός. Είναι ενα μουσικό βιβλίο-cd αν μου το επιτρέπεις. Είναι η αλφαβήτα, υπάρχουν διάφορα είδη τραγουδιών, πάρα πολλά όργανα, πάρα πολλές συμμετοχές, είναι πολλοί μου φίλοι που τραγουδάνε και πολλή αγάπη.
Αν δεις το δελτίο τύπου  γίνεται χαμός. Η παράσταση που έχουμε στήσει κάποιες φορές έχει συμμετοχές. Συνήθως παρουσιάζουμε όπως είναι το έργο χωρίς συμμετοχές.
Περιοδεύουμε το καλοκαίρι με την Αλφαβήτα, με τον Τρελό, τον δεύτερο προσωπικό μου δίσκο (τότε που μου στειλε η Ράνια δεν ήξερε οτι ετοίμαζα δίσκο που να λέγεται Ένας Τρελός και μου στειλε την Τρελή Αλφαβήτα, προέκυψε), δουλέψαμε πέρυσι το ένα Τρελό Τρελό Αριθμητάρι που κυκλοφόρησε και πάει πολύ καλά και αυτό, πάλι συμμετέχουν πάρα πολλοί φίλοι.
Πάντα λειτουργώ με το έργο, με το κομμάτι. Δηλαδή λέω αυτό το τραγούδι είναι για να το πεί ο τάδε. Και τώρα όπως βλέπεις δουλεύουμε γιατί Σεπτέμβρη κυκλοφορεί το τρίτο της σειράς που θα λέγεται Ένα τρελό τρελό αγρόκτημα, με όλα τα ζώα του αγροκτήματος και ετοιμάζουμε και τρίτο δίσκο το φθινόπωρο.

-Έβλεπα στη συνέντευξη σου, ότι έλεγες, πως παίρνεις το κομμάτι ας πούμε και βλέπεις πότε θα σου έρθει η έμπνευση.

-Αυτό. Το ιδανικό είναι να σου έρθει η έμπνευση με τη μία. Όποτε μου έχει τύχει αυτό έχουν γίνει πάρα πολύ ωραία πράγματα. Δε σημαίνει βέβαια οτι δε θα βγεί στην πορεία κάτι άλλο. Μπαίνει στο σκληρό που λέμε, και όποτε...

-Αφορά αυτό και την περίοδο που βρίσκεσαι, πώς είσαι ψυχολογικά κτλ?

-Δεν ξέρω είναι που θα σε βρεί, πού θα σου έρθει. Άμα το ήξερα θα το 'πιανα συνέχεια.(γέλια)

-Κοίτα στο λέω αυτό γιατί λόγου χάριν ο B.D.Foxmoor δεν πιστεύει στην έμπνευση, κάθεται λέει πρέπει να παράξω έργο και γράφει αμέσως.

-Πάντα "πλακώνομαι" με τους στιχουργούς για αυτό. Σαφώς όταν κάθεσαι κάτι θα σου βγεί, δουλεύεις. Μπορείς παράλληλα όμως να το δουλεύεις στο κεφάλι σου. Έτσι δουλεύω εγώ προσωπικά. Κάνοντας μια βόλτα, κοιτώντας έναν πίνακα, κάνοντας ένα μπάνιο.

-Αυτά πότε τα κάνεις, αφού όλο δουλεύεις.

-Έλα ντε. Βρίσκω χρόνο πάντα, κοιμάμαι λίγο..
Ή τελοσπάντων όταν κάθεσαι και κοιτάς το ταβάνι ας πούμε. Δεν έχει να κάνει. Σίγουρα με την πένα που λέμε, το συγγραφικό, είναι και η έμπνευση αλλά είναι και η σκληρή δουλειά. Και με την σύνθεση. Από εκεί και πέρα εγώ νομίζω είναι και η στιγμή που θα σε βρει. Κάθε καλλιτέχνης λειτουργεί διαφορετικά. Όποτε έχω πεί όμως τώρα θα κάτσω να γράψω ένα κομμάτι, ε συνήθως δε βγαίνει κάτι πολύ καλό. Δηλαδή θα γράψω προφανώς κάτι αλλά...
Πρέπει να νιώσω την επιθυμία προσωπικά.

-Στο πέρας του χρόνου, έχεις νιώσει καθόλου να φθίνουν οι δυνατότητες σου, η όρεξή σου;

-Όσο μεγαλώνεις φθίνουν όλα αυτά , αλλά το θέμα είναι να κρατάς εσύ τα θέλω σου. Αυτό που σε δυσκολεύει βασικά είναι οτι όλα γύρω μας είναι δύσκολα και όσο πάνε γίνονται πιο περίεργα, με την καθημερινότητα.
Το καλύτερο για μένα θα ταν να χω χρόνο, να μπορώ να μελετάω, βιβλία, μουσικά όργανα, να μη χρωστάω. Τα πολλά λεφτά δεν με νοιάζουν. Αυτό που πιστεύω είναι το σημαντικό και μου δίνει δύναμη είναι οτι μπορώ και ζώ κάνοντας αυτό που αγαπάω. Από την άλλη θέλει πάρα πολλές θυσίες και να επενδύεις συνέχεια σε αυτό που κάνεις.
Από εκεί και περα όταν ανεβαίνω στην σκηνή όλα αυτά τα ξεχνάω. Από εκεί πέρνεις δύναμη. Δηλαδή μπορεί να έχεις τα χίλια δύο. Μόλις βγαίνω στην σκηνή και βλέπω τον κόσμο στα μάτια, εκεί φεύγουν όλα (γέλιο).











-Στην σκηνή έχεις άγχος?

-Όχι ποτέ δεν έχω άγχος.

-Ούτε την πρώτη φορά?

-Αυτό ή το 'χεις ή δεν το 'χεις νομίζω. Άγχος είχα μόνον όταν ήμουνα σε εξετάσεις και με κρίνανε, αυτό που πιστεύω όλοι λίγο πολύ το χουμε.

-Για μουσική λες τώρα?

-Ναι ναι για μουσική, για μουσικές εξετάσεις ας πούμε. Αλλά σε συναυλίες ποτέ δεν είχα άγχος, δηλαδή όσο πιο πολύς κόσμος τόσο πιο καλά. Αλλά δεν έχει σημασία και λίγος να 'ναι ο κόσμος. Δηλαδή έχω παίξει για πάρα πολύ κόσμο, έχω παίξει και για 3 άτομα.Έχω προλάβει τις εποχές των μπουάτ ας πούμε, Απανεμιά κτλ.

-Απανεμιά υπάρχει ακόμα, δεν ήταν και στη Χούντα.

-Ναί αλλά ενοώ τις εποχές τότε που ήταν ρε παιδί μου στη δόξα τους. Ακόμα ας πούμε το 90' κάπως κρατούσανε τα μουσικά αυτά στέκια. Και είναι μεγάλο σχολείο γιατί πρέπει να κρατήσεις τον άλλο ολόκληρο το βράδυ με μια κιθάρα, δεν είναι και εύκολο.

-Johny Cash.

-Cash, αγαπημένος μου.

-Θα πάμε και σε αυτό μετά. Όχι για άγχος τώρα, έχεις νιώσει ποτέ στη σκηνή πχ άμα δεν υπάρχει απήχηση στον κόσμο, εάν δεν υπάρχει διαδραστικότητα, εάν έχει έρθει λιγότερος κόσμος από ο,τι περίμενες, να μην νιώθεις τόσο καλά, ξενερωμένος ας πούμε.

-Πολλά μπορούν να συμβούν στη σκηνή και από τεχνικά πράγματα και από προσωπικά αλλά... Δεν ξέρω εγώ όταν βρίσκομαι πάνω στη σκηνή, πρίν ανέβω ακόμα νιώθω τέλεια.

-Δηλαδή εάν δεν υπάρχει διαδραστικότητα δεν πέφτεις κάπως, ένα κοινό ας πούμε που δεν έχει διάθεση να αλληλεπιδράσει.

-Θα βρω εγώ την άκρη θα το πειράξω κάπως το κοινό, κάτι θα γίνει, κάπως θα το φέρω βόλτα και σε κάποιο σημείο θα το πιάσω. Δεν μπορώ, θέλω να υπάρχει αυτό η αλληλεπίδραση.
Κατάλαβες? Δηλαδή έχει τύχει να παίξω σε πάρα πολύ δύσκολο κοινό. Το πιο δύσκολο κοινό είναι όταν δεν μπορείς να ρίξεις μια ματιά κάτω. Και πάλι τους φέραμε. Δηλαδή όταν παίζεις στον Κορυδαλλό με τους βαρυποινίτες ή σε ένα κέντρο απεξάρτησης και το κάνεις με αγάπη....

-Είναι πιό δύσκολο κοινό αυτό από τα παιδιά? Εγώ θα περίμενα τα παιδιά να είναι το πιο δύσκολο κοινό. Για τους βαρυποινίτες που είπες και για τα κέντρα απεξάρτησης, θεωρώ οτι είναι άνθρωποι πιο εσωστρεφείς και κλειστοί αλλά από την άλλη επειδή έχουν την ανάγκη να πιαστούν από κάποιον άλλον θα σου δώσουν ευκαιρία. Ενώ το παιδί ας πούμε, βλέπεις όταν αλληλεπιδράς μαζί του οτι και ενθουσιασμένο να είναι στην αρχή, μόλις βαρεθεί για λίγο μετά το χάνεις.

-Τα παιδιά θέλουν να είσαι αληθινός, όπως και γενικότερα ο κόσμος. Στα παιδιά πρέπει να είσαι αληθινός. Πρώτα πρώτα να μην τους μιλάς σαν να είναι παιδιά. Είναι μικροί άνθρωποι όπως λέμε (γέλιο).
Τους βαρυποινήτες είναι πιο δύσκολο να τους κερδίσεις να σου ανοιχτούνε.
Το παιδί έτσι θα το κερδίσεις, δεν πρέπει να το αφήσεις να βαρεθεί. Κάθε παιδί είναι διαφορετικό βέβαια, έτσι? Η παράσταση είναι άλλο πράγμα.
Εμένα η διδασκαλία σε παιδιά μ'αρέσει. Λένε οτι είμαι αυτός που κάνει τα δύσκολα. Το πήρα απο τους δασκάλους μου μάλλον.
Δηλαδή θέλω το παιδί να το κάνω μουσικό. Να βγάλει τραγούδια, να παίξει με άλλους. Αυτό είναι νομίζω το σημαντικό. Στη χώρα μας και σε άλλες χώρες  βέβαια είναι λίγο και πού θα πέσεις. Εννοώ οτι υπάρχουν πολύ ταλαντούχα παιδιά, αλλά το ταλέντο απο μόνο του δεν κάνει τίποτα. Θέλει μια σωστή καθοδήγηση, με την έννοια οτι ένα μουσικό όργανο θέλει αφοσίωση.
Το κάθε επάγγελμα θέλει αφοσίωση βέβαια. Δηλαδή για λύσε μια μηχανή και κάτσε και συναρμολόγησε τη. Τέχνη είναι και αυτό. Απλά, ένα μουσικό όργανο δεν είναι παίρνω και παίζω. Θέλει ώρες πτήσεις, όπως και η προπόνηση, κολύμπι, ποδόσφαιρο..

-Ισχύει, ισχύει. Εσύ απο τι ηλικία ασχολείσαι?

-Από 5 ετών.
Ένας άνθρωπος που έχει ταλέντο και δεν έχει σωστή οργάνωση, σε οποιονδήποτε τομέα που θέλει να ασχοληθεί, μπορεί να μην κάνει τίποτα. Κάποιος που έχει την οργάνωση θα προχωρήσει. Κάποιος που έχει και το ταλέντο και την οργάνωση θα κάνει το κάτι παραπάνω.

-Η οργάνωση όμως έκτος από την καθοδήγηση που απαιτεί δεν είναι και εγγενές χαρακτηριστικό, όπως το ταλέντο άς πούμε? Κάποιοι άνθρωποι γεννιούνται με επαγγελματισμό, κάποιοι άνθρωποι γεννιούνται λίγο πιο φλου.

-Ναί, μα δεν μιλάω για επαγγελματισμό, εννοώ όταν διαλέξεις κάτι πρέπει και να το υποστηρίξεις κάπως. Άμα το επιλέξεις. Άμα δεν το επιλέξεις, δηλαδή θές να κάνεις απλά παιχνίδι τότε μια χαρά.

-Οι πρώτες σου επιρροές ποιές ήτανε σε αυτή την ηλικία?

-Γενικά σπίτι ακούγαμε πάρα πολύ μουσική, ειδικά η μητέρα μου. Και από πάρα πολλά είδη. Δηλαδή, από τα πρώρτα ακούσματα ήταν η Λιλιπούπολη. Την είχα μάθει απ' έξω. Ο Χατζιδάκης, ο Λοϊζος μ'άρεσε, ο Bob Marley, ρεμπέτικα, γενικά είχα πάρα πολλά ακούσματα σπίτι. Δεν είχα κάτι συγκεκριμένο. Δεν μου αρέσουν οι ταμπέλες που βάζουμε.
Ό,τι είναι καλό, παντού είναι καλό. Εντάξει δεν μιλάω για ευτελή πράγματα, αλλά σε όλα τα είδη μπορείς να βρείς αριστουργήματα. Όπως και σούπες παντού.

-Ο Κιμούλης είχε μια τεχνική, που λέει την είχε χρησιμοποιήσει με τον Χόρν. Όταν ο Κιμούλης άρχισε την καριέρα του στην αρχή ταυτίστηκε πάρα πολύ με τον Χόρν και τον αντέγραφε. Και μετά σιγά σιγά δημιούργησε παραπλεύρως τη δική του προσωπικότητα αποτάσσοντας σιγά σιγά τα στοιχεία του Χορν όπως οι μηχανικοί αναπαλαιώνουν ένα παλιό κτίριο χτίζοντας ένα καινούριο πάνω στα θεμέλια του παλιού.
Εσύ ένιωσες σε κάποια στιγμή οτι ταυτίζεσαι με κάποιον καλλιτέχνη για κάποια χρόνια και μετά ετσι απογαλακτίστηκες κάπως?

-Κάποιες φορές αυτό νομίζω γίνεται από μόνο του, με την έννοια οτι εμείς το 90' είχαμε μεγαλώσει με..
Συνειδητά δε νομίζω οτι έγινε κάτι. Γενικά απο μικρός μου άρεσε να γράφω μουσική, δηλαδή απο πολύ μικρή ηλικία έκανα δικά μου κομμάτια, αλλά το να μοιάσω σε κάποιον.. Δεν νομίζω οτι είχα κάποιον συγκεκριμένο. Δηλαδή, ήθελα να μοιάσω σε πολλούς(γέλιο). Στο Χατζιδάκη, στο Λοϊζο, στο Marley, στο Βαμβακάρη, κατάλαβες... Δηλαδή δεν είχα συγκεκριμένο. Σίγουρα η γενιά η δική μου μεγάλωσε στη δεκαετία του 80', 90', ας πούμε, που εδώ στην Ελλάδα ακούγαμε και ξένα συγκροτήματα.
Ήταν ο  Βασίλης Βαπακωνσταντινου, όλη η σκηνή που έτυχε και συνεργάστηκα ήταν ένα παιδικό όνειρο, να συνεργαστώ δηλαδή με κάποιους ανθρώπους. Όταν πραγματοποιείς ένα όνειρο χάνεις άλλα... Και όπως με το Διονύση το Σαββόπουλο που απο παιδί τον άκουγα, παίξαμε μαζί στους Αχαρνείς, στον Πλόυτο.
Ό,τι κάνεις , κάθε συνεργασία είναι ενα σχολείο, όλες τις τάξεις τις περνάς, παίρνεις καλά και κακά.

-Η στιχουργική ήταν ένα πάθος που ξεκίνησε μαζί με τη μουσική ή προέκυψε στην πορεία? Γιατί είδα ας πούμε οτι έπαιρνες και στίχους από Πολυδούρη, από τον Ισαάκ Σούση.

-Θα σου πώ. Η ποίηση  έτυχε πάλι, γιατί η μητέρα μου είναι ποιήτρια, έχει 5 ποιητικές συλλογές, της ετοιμάζω διάφορα άλλα τώρα. Υπήρχαν πολλά βιβλία ποίησης σπίτι και διάβαζα, δηλαδή μου άρεσε η ποίηση... Και διάφορα άλλα... Η βιβλιοθήκη μας είχε πολλά ωραία πράγματα...
Και ξεκίνησα, έγραφα από μικρός... κάτι μου έβγαινε. Δεν γέμιζα τετράδια, αλλά όταν μου ερχότανε κάτι το σημείωνα. Και μετά συνήθως έντυνα τα τραγούδια μαζί.

-Από ποιητές  Έλληνες ποιόν θα ξεχώριζες?

-Ποιόν θα ξεχώριζα...εεε ... Ειναι σαν να μου λές ποιός κιθαρίστας σ'αρέσει πιο πολύ?

-Ποιός κιθαρίστας σ'αρέσει πιο πολύ;

-Ακριβώς!
Είναι για τι τραγούδι θα τον βάλεις να παίξει!

-Δεν μπορεί να μην έχεις σε κανέναν αδυναμία. Έχουν πεθάνει δεν θα προσβάλλεις κανέναν.

-Μ'αρέσουν πάρα πολλοί ... Τι να σου πώ … Ο Ρίτσος ας πούμε μου άρεσε πολύ, η Κατερίνα Γώγου μου άρεσε και αυτή πολύ... Ο Αργύρης Κιώνης μ'αρέσει πολύ.. σε πιο προσφατο. Αλλά υπάρχουν αριστουργήματα,τι να πρωτοσκεφτώ... Σκέφτομαι δηλαδή τα χρόνια, βίβλια μου έρχονται.. Τι να πεις.. Σεφέρης, Καβάφη;, ο καθένας έχει μια δικιά του ομορφιά.. ο Ελύτης! Ο Βάρναλης, ο Καψάλης.
Θεωρώ είμαστε τυχεροί που έχουμε τέτοιους ποιητές. Ξέρεις τι δε μ'αρέσει?
Δε μ'αρέσει που σήμερα ας πούμε δε μιλάμε για σύγχρονους.

-Διαφωνώ εδώ. Ποιός δε μιλάει?

-Εννοώ πολύ.

-Επειδή δεν υπάρχει στην επιφάνεια συζήτηση? Εγώ βλέπω πολλές συζητήσεις σχετικές.

-Ναί, αλλά τις βλέπεις εσύ και τις βλέπουνε οι λίγοι.

-Κοιταξε να δείς, εάν είχα μια πιο απαισιόδοξη ματιά για τον κόσμο θα έλεγα μόνον στους κύκλους μου συζητάνε. Αλλά μου λες και εσύ ότι στους κύκλους σου συζητάτε. Και αλλους κύκλους αμα δεις θασυζητάνε. Και αν ενώσεις όλους αυτούς τους κύκλους... Μην κοιτάς τώρα  στην επιφάνεια που δεν...


-Ναί, μωρέ εντάξει. Κάνουμε και χιούμορ πολλές φορές(γέλιο).




-Κάπως το χω στο μυαλό μου οτι ο καλλιτέχνης χωρίζεται σε δύο βαθμίδες. Στην πρώτη ανήκει ο καλλιτέχνης που θα φέρει κάτι το νεωτεριστικό και στη δεύτερη αυτός που το ήδη υπάρχον θα το πάει σε ανώτερο επίπεδο. Δηλαδή ο καλλιτέχνης και ο πολύ καλός τεχνίτης. Εσύ που πιστεύεις οτι κατατάσσεσαι περισσότερο?

-Τι να σου πω. Εμένα βασικά μ'αρέσει να κάνω μουσική. Αλλά ποτέ δεν κάνω κάτι για να το κάνω. Το έργο είναι αυτό που θα σου πεί τι θέλει. Από την άλλη εμένα μ'αρέσει να εξελίσσομαι. Ο πρώτος δίσκος το Γαμώ την καταδίκη μου είχε κάποια πράγματα . Ο δεύτερος, Ο τρελός, ήταν πιο θεατρικός, είχε περίεργα μουσικά μοτίβα, πρόζες.. Ήταν κάτι άλλο.
Μετά δεν ξέρω τι άλλο μπορεί να μου βγει...
Δηλαδή δεν είναι αυτοσκοπός να είναι  κάθε έργο πρωτοπορία. Είναι νομίζω ανάλογα με τη στιγμή, με τα χρόνια, την κοινωνία.. Τι σου βγαίνει μάλλον. Δεν το πολυπερνάω απο την λογική.. λειτουργεί και το συναίσθημα, ο αυρθορμητισμός, η διαίσθηση.
Σίγουρα βέβαια, μ'αρέσουν οι πειραματισμοί.

-Θεωρείς τον εαυτό σου φιλόδοξο?

-Άμα δεν έχεις μια φιλοδοξία και μια λόξα και μια μούρλα δεν την κάνεις αυτή τη δουλειά.Φιλόδοξος τι εννοείς εσύ ακριβώς?

-Π.χ. είδα ρε παιδί μου ο πρώτος απο το δεύτερο δύσκο που έχουν μια διαφορά 5 χρόνων.

-Θα μπορόυσα να χα βγάλει το δεύτερο χρόνο όπως με πιέζανε οι εταιρείες τότε... Ε, άμα ήμουνα φιλόδοξος θα χα βγάλει άλλους 5 δίσκους.
Νομίζω  εάν έχεις κάτι καλό να πεις καλύτερα να το πεις. Άμα δεν έχεις καλύτερα να κάτσεις σπίτι σου. Με την έννοια ότι είναι καλό να ολοκληρώνεται κάτι. Μ'αρέσουν οι παρέες στα στούντιο οι ηχογραφήσεις..

-Φαίνεται με την πρώτη ματιά ότι δεν είσαι συγκεντρωτικός γενικά.

-Κοίτα εγώ αποφασίζω γιατί εγώ θα βάλω την υπογραφή μου και για τα καλά και για τα κακά, αλλά θα συζητήσουμε θα παίξουμε όλοι, θα πετάξει κάποιος μια ιδέα.
Πολλοί εγκέφαλοι, περισσότερες ιδέες. Δηλαδή, αυτό είναι και το ωραίο στις συνεργασίες και στις παρέες. Παλιά ας πούμε,  ποιητές, ζωγράφοι τραγουδοποιοί, συνθέτες, ήτανε μια παρέα. Σε αυτήν την εποχή ας πούμε θα 'θελα να μαι εκεί σε ένα τραπέζι και να συμμμετέχω σε όλο αυτό.

-Αυτό το σκέφτηκα από τον Τρελό όπου σε κάθε κομμάτι σου είχες και διαφορετική συνεργασία. Σταρόβας, Σούσης, Παπούλια...

-Ο Σούσης, ο Ρενάς , ένας φίλος απο το Κουρδιστάν που έχει κάνει μουσική στο Παρίσι, οι Chaosia από την Ιταλία. Ο δίσκος Ο Τρελός, για αυτό ήτανε τρελός άλλωστε γιατί είχε μέσα πολλούς ανθρώπους, πολλές ιδέες, ήταν ο φίλος μου ο Σίμος μέσα που έπαιρνε τηλεφώνο..
Ήτανε περίεργος για αυτό και θεατρικός. Αλλά δεν ξέρω, γενικά είναι πως πάει το πράγμα. Σαφώς είναι και οι καταστάσεις, δηλαδή ένας καλλιτέχνης δεν είναι πάντα εύκολο να βγάλει δίσκο. Δεν είναι μόνο η σύλληψη αλλά και η υλοποίηση αυτού, στούντιο, ηχογραφήσεις, παραγωγές, κανείς δε σε πληρώνει, μετά έχεις ετοιμη την παραγωγή κανείς δε σου αγοράζει την παραγωγή, πρέπει να εκδόσεις... Για αυτό κάναμε και εμείς την arttings, ανεξάρτητη δισκογραφική εταιρεία, όπου μπορούμε και κάνουμε τα δικά μας πράγματα, με κάποιους ανθρώπους νέους που έρχονται και μας αρέσει αυτό που κάνουμε.

-Χωρίς να θέλω να σου δημιουργήσω φόβο, δεν ξέρω αν το έχεις σκεφτεί, λές ρε παιδί μου τώρα οτι είτε δεν έχω τους πόρους είτε δεν έχω το χρόνο για να κάνω κάτι που θέλω. Δε σε φοβίζει το γεγονός οτι κάποια στιγμή, ω μη γένοιτο, θα φτάσεις σε μια ηλικία που δε θα μπορείς να παράξεις τόσο ποιοτική δουλειά όσο τώρα και δε θα έχεις παράξει ο,τι έπρεπε να έχεις παράξει στην ακμή σου. Δηλαδή το έργο που θα αφήσεις πίσω.

-Δε με νοιάζει η ποσότητα του έργου που θα αφήσω  πίσω.

-Όχι μιλάω για ποιότητα καθαρά, δηλαδή ξέρεις οτι θα μπορούσες να έχεις γράψει κάτι που το ειχες στο μυαλό σου, το άφηνες, το άφηνες, το άφηνες και μετά φτάνεις στα 50 παραδείγματος χαριν και βλέπεις οτι δεν μπορείς πλέον να το κάνεις στο ίδιο επίπεδο.

-Κάθε έργο βγαίνει όταν είναι η ώρα του να βγεί.
Μεγαλώνεις λογικό... Το θέμα είναι μέσα αου τι μένεις. Η σκέψη σου ...

-Εντάξει ναι στην ψυχή συμφωνώ. Το θέμα είναι οτι το μυαλό δεν θα είναι τόσο ακμαίο όσο παλιότερα.
Δηλαδή δεν βλέπεις καλλιτέχνες γύρω σου που είναι 65 και δεν είναι στο peak που ήταν παλιότερα.
Δε φοβάσαι οτι θα σου συμβεί και έσένα αυτό?

-Τι εννοείς στο peak?
Π.χ. ο Johny Cash που είναι ένας από τους αγαπημένους μου, είχε να βγάλει 20 χρόνια δίσκο...
Μετά άρχισε να βγάζει τα remake του (America).
Eβγαλε δίσκο, έγινε χαμός, μετα από 6 μήνες πέθανε. Κατάλαβες (γέλιο), δεν έχει να κάνει.
Δηλαδή εγώ θα είμαι χαρούμενος να μπορώ να βγάζω ένα δίσκο στα 65, αν φτάσω ποτέ, έτσι όπως τον θέλω. Να μπορώ να κάνω πράγματα που με εκφράζουν, κατάλαβες? Παραγωγές, συναυλίες που να με εκφράζουν, όχι μόνο για να ζω απο αυτό...

-Έχεις δηλαδή την πίστη οτι πάντα θα είσαι στο peak σου.

-Δεν ξέρω να σου πώ την αλήθεια δεν το σκέφτομαι τόσο. Προτιμώ να σκέφτομαι το τώρα, να προλάβω να κάνω αυτά που θέλω να κάνω στο παρόν. Μια ζωή τρέχω, τελειώνει το ένα ξεκινάει το άλλο. Εσυ τα προκαλείς, είμαι αυτής της άποψης. Δηλαδή μου λένε φίλοι , δεν έχεις μείνει ποτέ χωρίς δουλειά. Ναί γιατί συνέχεια προκαλώ τη δουλειά και τρέχω . Θα κάνω εκείνο, θα κάνω αυτό, θα κάνω το άλλο, δε θα επαναπαυθώ, δε θα ησυχάσω.

-Προφανώς  εκτός από το ότι είσαι εργατικός, βρίσκεις εύκολα δουλειά γιατί έχεις και μεγάλη γκάμα ικανοτήτων, είσαι αυτό που λέμε άνθρωπος-ορχήστρα.







-Ναί, αλλά είναι γενικά να έχεις μάθει στη δουλειά. Εγώ απο πολύ μικρός δούλευα, δηλαδή η πρώτη μου δουλειά να σκεφτείς ήτανε τρίτη δημοτικού, σε μανάβικο. Το καλοκαίρι βέβαια.

-Πανελλήνιες έδωσες;

-Ναί και είμαι και ακόμα στη σχολή,είμαι από τους αιώνιους και εγώ. Χρωστάω αλλά κάποια στιγμή θα τελειώσω

-Τι σχολή είσαι?

-Μουσικολογία. Να σου πώ την αλήθεια έκανα πιο σημαντικά πράγματα στη ζωή μου απο το να τελειώσω τη μουσικολογία που κάνεις ολόκληρο αγώνα για να μπεις και μετά βλέπεις οτι έχει όντως πολύ ενδιαφέροντα μαθήματα, αλλά δεν είναι μουσική ακαδημία. Είμαστε η μόνη χώρα εδώ στη γειτονιά μας που δεν έχουμε μουσική ακαδημία. Το χω ξαναπεί σε συνέντευξη, θα το ξαναπώ , να μην το πάρουμε ρατσιστικά πάλι, η Αλβανία ας πούμε έχει 4 μουσικές ακαδημίες. Ε, η Ελλάδα έχει τα reality.

-Έχεις θέμα με αυτό γενικά βλέπω.

-Τι εννοείς?

-Με την επιφάνεια γενικά. Κάνεις πολλές νύξεις γαι το status quo στην Ελλάδα

-'Οχι εντάξει την άποψη μου λέω. Δεν με ενδιαφέρουν αυτά τα πράγματα.

-Δεν ενδιαφέρουν πολύ κόσμο. Απλά προβάλλονται περισσότερο.

-Θα σου δώσω ένα παράδειγμα, στον Τρελό είναι ένα κομμάτι με τα αδέρφια μου. Ο Χάρης ο Κωνσταντόπουλος έχει γράψει τους στίχους ο Οδυσσέας τη μουσική.
Το Τι να γίνεται εκεί πάνω. Αυτό είναι crash test στο live γιατί ψάχνω πάντα κάποιον, κάποια κοπέλα, κάποιο αγόρι, που να μικροδείχνει και ρωτάω χρονολογία γέννησης. Το χειρότερο που χουμε ακούσει είναι 2003.
Λέω λοιπόν το κομμάτι που αναφέρει διάφορους καλλιτέχνες, ανθρώπους κτλ. Τελειώνει το κομμάτι και ρωτάω "ήξερες κανέναν από αυτούς?" και διαπιστώνω οτιι οι γενιές τους γενικά δεν ξέρουν κανέναν.

-Δεν είναι η γενιά, είναι η ηλικία περισσότερο. Δηλαδή,αυτός όταν φτάσει 20 χρονών, 25 στο προσυπογράφω εγώ οτι θα έχει διαφορετικό βάθος γνώσεων.

-Σου λέω και του 90' και του 85' (γέλιο).

-Τι συναυλία ήτανε, στον Κιάμο έκανες φωνητικά?

-Σου λέω οι 9 στους 10 δεν ξέρουνε κανέναν. Ρωτούσα  τον Παντελίδη τον ξέρανε βέβαια.
Που δεν έχω τίποτα με το παιδί μια χαρά είναι σε αυτό που κάνει.

-Θα το βάλω σαν τίτλο αυτό για τον Παντελίδη, να ξέρεις (γέλια).
Μια μουσική ακαδημία ας πούμε στην Ελλάδα πως θα την φανταζόσουνα?

-Ε όπως είναι στην Αγγλία, σε άλλες χώρες...

-Επειδή δεν ξέρω ακριβώς, σε ρωτάω.

-Στη μουσική ακαδημία λοιπόν άμα θές να γίνεις μουσικός, μπαίνεις και μελετάς από το πρωί μέχρι το βράδυ, υπάρχουν δάσκαλοι, καθηγητές.. Εξαιρετικοί συνήθως, δίνεις ακροάσεις. Πρώτα απ'όλα σκέψου είναι ενα Πανεπιστήμιο... είναι Ακαδημία. Δηλαδή πώς να στο πώ αλλιώς, έσυ που είσαι πληροφορικάριος, που θα ήθελες να πάς να σπουδάσεις?
Άμα είχες την άνεση.

-Στο MIT.

-Η αντίστοιχη σχολή για μουσικές σπουδές στην Ελλάδα δεν υπάρχει. Για μένα είναι απαράδεκτο οτι δεν υπάρχει μουσική ακαδημία.

-Θα σκεφτόσουνα ποτέ στο μέλλον άμα είχες την οικονομική δυνατότητα και τον χρόνο να φτιάξεις κάτι τέτοιο, σιγά σιγά απ' τα σπάργανα?

-Αυτά συνήθως δε γίνονται απο άτομα. Για αυτά πρέπει να ασχοληθεί κάποιος κρατικός φορέας. Δηλαδή είναι θέμα πολιτισμού καθαρά.

-Την κατάσταση πώς την βλέπεις σε θέμα πολιτικής αυτή τη στιγμή. Ασχολείσαι?

-Δεν ασχολούμαι τόσο να πώ την αλήθεια. Μου άρεσε που έγινε αλλαγή μετά απο τόσα χρόνια που παίζανε μπάλα δύο. Από εκεί και περα, νωρίς είναι ακόμα, ας περιμένουμε να δούμε. Πιο σημαντικό είναι να αλλάξουμε στην καθημερινότητα μας νομίζω. Πρέπει να αλλάξουμε λίγο ώς άτομα νομίζω.

-Δεδομένου οτι η τέχνη εμπεριέχει και την πολιτική, δεν μιλάω για πολιτικό στίχο, μιλάω για την πολιτική που στην ουσία είναι  κοινωνιολογία. Εσύ νοιώθεις ας πούμε οτι έχεις κάποιο χρέος σαν καλλιτέχνης απέναντι στο κοινό;


-Όταν έχεις ένα βήμα οφείλεις να πείς κάποια πράγματα. Όπου υπάρχει σκοπός και υπάρχει κάποιος λόγος να γίνει κάτι, κάποια εκδήλωση, είμαι εκεί. Θα το δείς αν ανατρέξεις και στα social  media. Δηλαδή, όποιος με καλέσει και υπάρχει κάποιος λόγος που θα πάω εκεί, θα παρευρεθώ. Δεν με νοιάζει εάν είναι κίτρινος, μαύρος κτλ.

-Κατάλαβα. Εγώ εννοώ συγκεκριμένα για την πολιτική ώς πολιτική ας πούμε ότι, άμα κάνεις έναν δίσκο εσύ που είναι άρτιος επαγγελματικά και καλλιτεχνικά, αυτός ο δίσκος είναι πολιτική στάση ακόμα και αν δεν εμπεριέχει κανέναν πολιτικό στίχο μέσα. Δηλαδή δίνεις το παράδειγμα για τις μικρές αλλαγές που πρέπει να κάνει στη ζωή του ο καθένας όπως είπες.

-Ναί, να σου πώ κάτι?
Πολιτική στάση είναι και να μη διπλοπαρκάρεις, να μην πετάς τα σκουπίδια σου στο δρόμο. Αυτά λέω οτι είναι τα μικρά καθημερινά πράγματα, το να σέβεσαι το διπλανό σου, αυτά είναι τα δύσκολα για εμένα. Μετά για τα άλλα πάμε πολύ μακριά.









-Μιας και σου ανέφερα πριν τον B.D. Foxmmor πώς και δεν έχεις επιδιώξει κάποια συνεργασία με αυτή τη σκηνή γενικότερα (lowbap, hiphop)?

-Έχω συνεργαστεί με τον Νικήτα τον Κλήντ στην Αλφαβήτα.
Και με τον Νίκο Ξύδη, τον Πάνο τον Πεταρίτσα από τους Φόβους, που έχουμε κάνει συμμετοχή στο πρώτο τους το cd.
Πρέπει να βρεθεί ο λόγος για να γίνει νομίζω, το κομμάτι. Δηλαδή με τον Νικήτα ένα γειά είχαμε πεί, και ήρθε το κομμάτι, τον παίρνω τηλέφωνο, Νικήτα του λέω έχω ένα κομμάτι που θέλει να το πείς εσύ. Το άκουσε του άρεσε. Του λέω η θα σ'αρέσει η θα με βρίσεις.
Όσον αφορά τον Μιχάλη μ'αρέσει η ενέργεια που βγάζει στη σκηνή, είναι απίστευτη. Δηλαδή βλέπεις έναν όγκο τεράστιο και σου βγάζει τόση ενέργεια.

-Λές για Αλβανούς, λές για χοντρούς, λες για τον Παντελίδη. Τι 'ναι αυτά  τα ρατσιστικά! (γέλια). Πλάκα κάνω βέβαια.

-Δηλαδή είναι φοβερό το πως κάνει τον κόσμο να πηγαίνει πάνω κάτω. Εντάξει είναι και ποιητής.
Όπως και αι ο Αγγελάκας...

-Πές μας κάτι άλλο που θα 'θελες να πεις. Διαφήμισε τη δουλειά σου (γέλια).

-Να διαφημίσω τη δουλειά μου? Ετοιμάζω τον τρίτο μου δίσκο, το τρίτο βιβλιο CD, το παιδικό μου, κάνω περιοδεία και με τον Τρελό και με την Αλφαβήτα, γενικότερα. Στον αγώνα, στον αγώνα... της επιβίωσης όμως.

-Να σε ευχαριστήσω λοιπόν για τη συζήτηση μας, καλή συνέχεια στη δουλειά σου.

-Καλή συνέχεια παιδιά. Σας ευχαριστώ κι εγώ.

Άσε τα σχέδια μισά κι έλα μαζί μου 
σε ήθελα από παιδί σα μια ταινία που είχα δει
κι έδειχνε κάτι σχετικό με τη ζωή μου.

Σα χαμαιλέοντας μπορώ και να ξεφύγω
ν' ανασαίνω όσο γίνεται πιο λίγο
να έχω χρώμα ασορτί με το τοπίο
να ξεκαρδίζομαι στο κρύο τους αστείο.
Αυτή η ζωή είναι γυμνή χωρίς το χρώμα που εγώ της δίνω
με το ίδιο μου το σώμα.

Το δαιμόνιο

Έχω μέσα μου ένα ανικανοποίητο δαιμόνιο,
ένα κομμάτι διψασμένο που κάτι πάντα του λείπει,
μια πείνα για ζωή και μια κρυφή ευχή,
ένα σίγουρο και ανομολόγητο γιατί.
Ένα σαράκι που βασανίζει τα σωθικά μου,
μια επιθυμία που μετράει τα βήματά μου,
κάτι που θέλω να σκεφτώ και να κάνω,
να νιώσω, να αισθανθώ πριν πεθάνω,
μια σκέψη μια πράξη μια παρόρμηση άτολμη.
Κυλάει στις φλέβες μου και χρωματίζει τις εκφράσεις μου,
μου μιλάει στις πιο μοναχικές στιγμές μου,
παίρνει τις φάτσες των γύρων μου, όταν συναναστρέφομαι με άλλους,
τις αλλάζει, τις παραμορφώνει, τις σμπαραλιάζει, πριν τις ομορφύνει,
πριν γεννήσει αυτό που ποθώ να δω.
Πριν το στερημένο μυαλό μου σχηματίσει το σύμπαν που θέλει να ζει.
Πριν η φαντασία μου γίνει η πραγματικότητά μου.
Σ΄ ένα μεταίχμιο ισορροπίας το νιώθω να παίζει στη γλώσσα μου.
Να θέλει κάτι να πει για μένα. Να αλλάξει λίγο τον κόσμο.
Ένα ανικανοποίητο κακό δαιμόνιο, με κρατάει δέσμιό του
και το φυλάω σαν κόρη οφθαλμού.
Ίσως αν λίγη απ' την περιέργειά του χάσω να χάσω την νεότητά μου,
να χάσω τη ζωή μου, να χάσω την ικανότητα μου να δώσω κάτι στον κόσμο.

Και με πνίγει, με δένει, με φυλακίζει, με στηρίζει στη μιζέρια μου,
μου δίνει πάτημα να αισθάνομαι ξεχωριστός, με γειώνει, με εξυψώνει στα μάτια μου,
μου θυμίζει ποιος είμαι, με κάνει να με κοιτάω χαμηλά και να προσγειώνομαι.
Είναι η ματαιότητα, μια απλή φωτογραφία της πραγματικότητας, χωρίς το ρετουσάρισμα
της συνείδησης που πάντα θέλει να επιβιώνεις και λειαίνει τις εικόνες σου για να τις αντέξεις.
Είναι το τώρα σου, χωρίς την νοσταλγία του χθες και την ελπίδα του αύριο.
Είναι ο ρεαλισμός σαν ατόφιο κομμάτι της ψυχής σου.
Ένα ακούραστο και ατάραχο δαιμόνιο.

Ηρεμία; Ποια ηρεμία; Δε σου προσφέρει ηρεμία. Δε σου επιτρέπει ηρεμία.
Μόνο ανησυχία. Μόνο διαρκή χαώδη ανησυχία.
Με ορισμένα όμως ανεκτίμητα διαστήματα απόλυτης επίγνωσης.
Τι γνωρίζεις, τι αγαπάς, τι νιώθεις, για τι θα πεθάνεις και γιατί θα ζήσεις.
Το δαιμόνιο έχει τις απαντήσεις.
Και σε πνίγει, σε γονατίζει, σε αναγκάζει, σε εξαναγκάζει και σε ψυχαναγκάζει,
αλλά σε ξεδιψά με απαντήσεις.

Χωρίς αυτό μα πως θα ζήσεις;
Γιατί να ξυπνήσεις, γιατί να κουραστείς, γιατί να ζήσεις;
Γιατί να μην είσαι ζώο, αν δεν προτίθεσαι να πληρώσεις το τίμημα;
Λέγεται επίγνωση και θα τρώει τα σωθικά σου μέχρι να σβήσεις, μέχρι να πάψεις.

Έχεις ένα μόνιμο δαιμόνιο, να χαλάει τις στιγμές σου.
Να τις απομυθοποιεί, να τις γειώνει, να τις ανυψώνει, να τις εξυμνεί, να τις εξαπατά,
να τις διαμορφώνει, να τις αποπροσανατολίζει, να τις αναλύει και να τις εξηγεί.
Να τις ζει αλλά όχι για πολύ.
Να τις επιβλέπει, να τις σαρκάζει, να τις καταγράφει και να τις επεξεργάζεται.
Να τις μαγειρεύει και να στις ταϊζει σαν ανάμνηση, κρίση και γνώση.

Ένα μόνιμο ακανθώδες  δαιμόνιο, να μας περιγελά και να μας πορώνει.
Να μας γονατίζει και να μας ψωνίζει.
Ένα μικρό ανύσηχο σκουλήκι να χαϊδεύει την ψυχή μας και να μπασταρδεύει το μυαλό μας
με εικόνες, τόσες ώστε ποτέ να μην είσαι σίγουρος για τίποτα, μέχρις όταν αισθανθείς σίγουρος
πως τίποτα δεν ξέρεις. Και τότε το δαιμόνιο θα σου δώσει την απάντηση.
Αφού σε έχει περιγελάσει.
Αφού σε έχει απομυθοποιήσει.
Αφού σε έχει κάνει να νιώσεις αυτό που γνωρίζεις ότι είσαι.
Ένα ζώο με αίσθηση.

Και το δαιμόνιο πάντα θα χορεύει μέσα σου και οι φιγούρες του θα ναι ζοφερές αμφιβολίες
και πάντα για σένα όλα θα ναι λάθος και όλα σωστά.
Και οι στιγμές επίγνωσης θα είναι οι ανάσες που θα σου δίνει το δαιμόνιο σε σανίδες, σε μια θάλασσα
μεστωμένη από "γιατί" και "πώς".
Και θα αποφασίζεις και θα ζεις από αυτές τις σανίδες.
Και αν τις αγνοήσεις θα καταλήξεις να πνίγεσαι και να θαλασσοδέρνεσαι στους ωκεανούς των αιώνων, της άκριτης κρίσης και του ανούσιου.

Και θα 'χεις πάντα την επιλογή να ζήσεις στους βυθούς.
Σαν θλιβερό πλάσμα των βυθών, σαν ζώο, χωρίς επίγνωση της ύπαρξής του,
να τρως, να διασκεδάζεις, να δικαιολογείς, να μην κατακρίνεις, να μην επικρίνεις, να μη δημιουργείς, να γαμάς και να χάνεσαι, έρμαιο των ρευμάτων
και των ενστίκτων σου.
Ίδιος με πέτρα του βυθού χωρίς μόνον και μόλις ογδόντα χρόνια στασιμότητας, αν σβήσεις το δαιμόνιο.
Αν το σιγάσεις μέσα σου.

Το δαιμόνιο σε πάει στην επιφάνεια.
Νιώθεις φουρτούνες, τις αντιλαμβάνεσαι, σε πονάνε και σε πνίγουνε γιατί το δαιμόνιο σε δρεπέτευσε από την στασιμότητα του βυθού και σε φερε στην επιφάνεια.

Το δαιμόνιο, αυτό που σε τρώει και σε βασανίζει, που σε κάνει να αναρωτιέσαι για τα πάντα,
να θέλεις να δώσεις πολλές φορές ένα τέρμα, να πνίγεσαι και να ζητάς διέξοδο,
το ίδιο αυτό δαιμόνιο σε κερνά μικρές γουλιές ζωή.
Είναι το εμβόλιο της ασθένειας της ζωής.
Το δαιμόνιο κατατρώει τα σώθικά σου και σε κάνει να ανέχεσαι και να αγαπάς τη ζωή.
Να την αντέχεις αφού πρώτα την αντιληφθείς.
Να αγκαλιάζεις και να ζεις τη ζωή όπως της αξίζει.
Όπως σου αξίζει.
Μην το πνίγεις, μην το ξεχνάς.
μην το σιωπάς.
Μην γερνάς.
Αγκάλιασέ το.

Άνθρωποι ή Καταστάσεις

Εισαγωγή

Όλοι οι πολιτικοί είναι διεφθαρμένοι και λαμόγια. Αυτοί που μας διοικούν φταίνε. Όλοι οι μπάτσοι είναι γουρούνια. Φράσεις τόσο κοινότυπες και τόσο χιλιοειπωμένες από τον πιο πιτσιρικά μέχρι και τον πιο ηλικιωμένο. Όλοι είναι απατεώνες άραγε; Το πρόβλημα βρίσκεται δηλαδή σε κάποια συγκεκριμένα πρόσωπα; Σε μια επιτροπή από κακούς ανθρώπους; Ποιοι είναι τότε αυτοί να τους συλλάβουμε και να λύσουμε το πρόβλημα μας μια και καλή. Εδώ είναι που θέλω να κάνω ένα διαχωρισμό γιατί πιστεύω ότι έχει υπάρξει σύγχυση. Ένα διαχωρισμό μεταξύ των ανθρώπων και των καταστάσεων.

Πείραμα

Θα ξεκινήσω την ανάλυση με ένα πείραμα του Harry Harlow (Η.Η.). Το πείραμα ήταν το εξής. Πέντε πίθηκοι και μία σκάλα στην κορυφή της οποίας υπήρχε μια μπανάνα. Όταν λοιπόν ένας πίθηκος έφτανε στην μπανάνα οι τέσσερεις εναπομείναντες καταβρέχονταν. Αυτό συνεχιζόταν αέναα ώσπου τελικά οι πίθηκοι προς αποφυγήν της τιμωρίας τους (την ψυχρολουσία) όταν έβλεπαν κάποιον που επιχειρούσε να ανέβει τη σκάλα είχαν φτάσει στο σημείο να τον αποτρέπουν ώστε να μη τιμωρηθούν. Έπειτα στο πείραμα αποσύρθηκε ένας απ’ τους πέντε πίθηκους και τη θέση του έλαβε ένας νέος πίθηκος. Ο τελευταίος ανίδεος για τα συμβάντα επιχειρούσε να ανέβει τη σκάλα και να φάει τη μπανάνα αλλά οι άλλοι τέσσερεις τον απέτρεπαν συνεχώς ώσπου σταμάτησε να προσπαθεί. Ο νέος πίθηκος δεν υπέστη την τιμωρία της ψυχρολουσίας αφού οι άλλοι τέσσερεις δεν πλησίαζαν ποτέ τη μπανάνα. Εν συνεχεία αντικαταστάθηκε ένας ακόμη απ τους τέσσερεις παλιούς πιθήκους. Όταν ο νεοφερμένος επιχειρούσε να ανέβει τη σκάλα οι υπόλοιποι τέσσερεις τον απέτρεπαν μαζί και ο πίθηκος που δεν είχε υποστεί την τιμωρία. Σιγά σιγά αντικαταστάθηκαν όλοι. Αντικαταστάθηκε λοιπόν και ο πέμπτος και πιο παλιός πίθηκος (ο μοναδικός εναπομείναντας που κάποτε είχε υποστεί την τιμωρία και που γνώριζε γιατί δεν επέτρεπε στους υπόλοιπους να πλησιάσουν τη μπανάνα). Όταν ο αντικαταστάτης του προσπαθούσε να φτάσει στη μπανάνα οι άλλοι τον απέτρεπαν. Τον απέτρεπαν χωρίς να ξέρουν τον λόγο αφού κανένας τους δεν είχε υποστεί ποτέ την τιμωρία. Όσες φορές και αν συνεχιζόταν η αλλαγή κάποιου πιθήκου η κατάσταση παρέμενε. Δηλαδή να επιτίθενται στο νεοεισαχθέντα ώστε να τον αποτρέψουν να φάει τη μπανάνα.

Αυτό που συνέβη λοιπόν ήταν ότι οι πίθηκοι αβούλως διαδέχτηκαν την κατάσταση, βυθίστηκαν σ αυτήν και εν τέλει τη διαιώνιζαν χωρίς να γνωρίζουν το γιατί. Εδώ δηλαδή αιτία του προβλήματος στο ότι δεν πλησίαζαν τη μπανάνα είναι η υποβόσκουσα κατάσταση και όχι ότι οι πίθηκοι είναι βίαιοι. 

Καταστάσεις

Ας αφήσουμε λοιπόν το πείραμα και τους πιθήκους και ας μεταπηδήσουμε στους ανθρώπους και τις κοινωνίες. Σκεφτείτε τώρα επαγγέλματα όπως οι πολιτικοί, οι γιατροί, οι εξεταστές οδήγησης και οι καθηγητές. Σε κάθε τέτοιο επάγγελμα υπάρχει η αντίστοιχη κατάσταση. Και λέγοντας κατάσταση εννοούμε το περιβάλλον, τις σχέσεις, τις ιδέες, τους θεσμούς, τη νοοτροπία που έχουν διαμορφωθεί στο πέρασμα των χρόνων και οτιδήποτε άλλο νοερό περιτριγυρίζει και μεσολαβεί μεταξύ των ανθρώπων. Συμπεριφορές που κληροδοτούνται από γενιά σε γενιά. Σκεφτείτε το φακελάκι πόσο ανώδυνα και ελαφριά τη καρδία το δίνουμε στον γιατρό, πόσο καθημερινό γεγονός είναι τα φροντιστηριακά και ιδιαίτερα μαθήματα απαξιώνοντας έτσι το εκπαιδευτικό σύστημα, πόσο αναγκαία προϋπόθεση αποτελεί το λάδωμα για την απόκτηση του διπλώματος οδήγησης. Σκεφτείτε ακόμα το βύσμα που βάζουμε στο στρατό για μια καλύτερη υπηρεσία και πιο κοντινή πόλη και ακόμα ακόμα το κάπνισμα στους δημόσιους κλειστούς χώρους. Πράγματα που συμβαίνουν γύρω μας, είναι άκρως παράνομα αλλά δε μας καίγεται και πολύ καρφί. Πράγματα που σε άλλες χώρες θα τράβαγαν τα μαλλιά τους. Πράγματα που αποδεικνύουν ότι όχι μόνο έχουμε συμβιβαστεί με το Τέρας αλλά το ταΐζουμε και εμείς οι ίδιοι. Εδώ λοιπόν μιλάμε για καταστάσεις και όχι για ανθρώπους. Δε σημαίνει ότι είμαστε κακοί και μικρόψυχοι (όπως οι πίθηκοι δεν είναι βίαιοι) απλώς σε έναν αγώνα επιβίωσης ασυνείδητα τις έχουμε ενστερνιστεί και συμπορευόμαστε μ αυτές. Οι καταστάσεις λοιπόν είναι το έρεισμα πάνω στις οποίες πατάνε και βαδίζουν οι άνθρωποι. Είναι ο χώρος τους. Προσαρμόζονται σ αυτόν και δρουν αναλόγως. Συνεπώς αν αυτές επιτρέπουν την παρανομία, την αθέτηση κανόνων και η ατιμωρησία ευνοείται τότε οι ενέργειες των ανθρώπων θα είναι σχετικές με τα παραπάνω.

Πιστεύετε λοιπόν ότι στην Αγγλία, τη Σουηδία, τη Νορβηγία όλοι οι άνθρωποι είναι καλύτεροι και πιο ηθικοί απ τους Έλληνες; Προφανώς και όχι. Απλώς οι καταστάσεις δηλαδή οι φανταστικοί χώροι που έχουν χτίσει οι άνθρωποι προϊόντος των χρόνων και μέσα στους οποίους κινούνται είναι πολύ πιο σωστοί. Επί τω πρακτέω αν έναν άνθρωπο όντως διεφθαρμένο τον βάλεις σε κάποια υπηρεσία της Σουηδίας όχι μόνο δε θα κλέψει γιατί γνωρίζει ότι κάτι τέτοιο θα χει βαριά αντίποινα και θα γίνει δακτυλοδεικτούμενος από όλους τους υπόλοιπους αλλά εισαγόμενος σ αυτές τις καταστάσεις θα τις συντηρήσει και ο ίδιος και θα παραδειγματίσει τους επόμενους του (όπως ακριβώς συντηρούσαν την κατάσταση και οι πίθηκοι). 

Άνθρωποι

Οι άνθρωποι απ την άλλη είναι οι μονάδες οι οποίες ως επί το πλείστον κινούνται πάνω στα θεμέλια που ορίζει η επικείμενη κατάσταση. Υπάρχουν άλλοι τίμιοι, άλλοι ανέντιμοι, άλλοι ηθικοί και άλλοι βρώμικοι. Αβούλως μπορεί να γίνουν απλοί συνεχιστές των καταστάσεων, να είναι πιόνια και έρμαια αυτών. Έχουν τη δύναμη να γίνουν όμως και οι κύριοι αυτών, εκείνοι που θα τις ανατρέψουν. Και είναι οι μόνοι που έχουν τη δύναμη αυτή. Στην παροντική κρίση και δε μιλάω για την οικονομική αλλά για την αξιακή  ως επί το πλείστον οι άνθρωποι είναι εγκλωβισμένοι σ αυτές και λίγοι είναι εκείνοι που καταφέρνουν να μην πιαστούν αιχμάλωτοι στα δίχτυα τους. Οι περισσότεροι αναγνωρίζουν τις λαθεμένες καταστάσεις αλλά ελάχιστοι καταφέρνουν να τις απαρνηθούν. Οι τελευταίοι δεν καθηλώνονται δηλαδή στην απλή αναγνώριση τους αλλά πάνε ένα βήμα παραπέρα και αρνούνται να συμβιβαστούν μ αυτές. Αυτοί είναι οι διανοούμενοι, οι πνευματικοί άνθρωποι, οι σωτήρες δηλαδή που περισσότερο με την στάση τους και το ήθος τους και λιγότερο με την συνεχή απαξίωση προσώπων προσπαθούν να τις χτυπήσουν και να τις αναδιαμορφώσουν. Και λέγοντας διανοούμενους δεν εννοούμε τους σπουδαγμένους αλλά τους ηθικούς, τους έντιμους.

Προτάσεις

Αφού λοιπόν έχουμε διαχωρίσει τους ανθρώπους απ τις καταστάσεις είμαστε πιο κοντά στο να προσεγγίσουμε τη λύση. Αποτελεί γεγονός ότι άνθρωποι και καταστάσεις είναι έννοιες αλληλένδετες και η μία κουμπώνει με την άλλη. Οι άνθρωποι ορίζουν τις καταστάσεις και οι τελευταίες προσφέρουν το περιβάλλον του ανθρώπου στο οποίο θα εργαστεί. Δεν υφίστανται καταστάσεις χωρίς ανθρώπους. Ωστόσο η δυσκολία έγκειται στην αναδιαμόρφωση των πρώτων  και όχι στην αλλαγή ορισμένων προσώπων. Λύση δεν αποτελεί η εμμονή σε μεμονωμένους ανθρώπους και ο εφησυχασμός  στο στεγνό γιουχάρισμα αποκλειστικά και μόνο κάποιων ή μιας ομάδας προσώπων. Στη βέλτιστη περίπτωση αυτό που θα καταφέρουμε είναι να φυγαδεύσουμε τα συγκεκριμένα και στη θέση τους να φέρουμε κάποια άλλα. Σχεδόν βέβαια λοιπόν και τα επόμενα θα τα βαφτίσουμε απατεώνες και τα επόμενα και τα επόμενα επειδή ο χώρος στον οποίο εισέρχονται είναι βρώμικος (όπως ισοδυνάμως με αφέλεια θα χαρακτηρίζαμε τους πιθήκους βίαιους). Ίσως πολλοί απ αυτούς να είναι και τίμιοι όμως η τιμιότητα τους θα χαθεί στον κυκεώνα της ατιμίας που πρεσβεύει ο χώρος τους. Ενδέχεται αν ευθυγραμμιστούν πέντε έξι πλανήτες οι νεοφερμένοι άνθρωποι να είναι όλοι ηθικοί, να αποτελέσουν σταδιακά την πλειοψηφία στο χώρο τους και να τον θεραπεύσουν. Ωστόσο πιθανοτικά μιλώντας και παρατηρώντας το μέσο όρο των ανθρώπων ο χώρος -και η νοοτροπία που ενυπάρχει μέσα σ αυτόν- θα τους απορροφήσει και θα τους ‘φάει’. Δεν αντιλέγω ότι πρέπει να αμαυρώνουμε το όνομα και τη φήμη των ανήθικων και να εξυμνούμε τους τίμιους. Ίσα ίσα κάτι τέτοιο είναι αναγκαίο για να μη μας εξουσιάσει η διαφθορά και η πλεκτάνη. Ωστόσο μόνο αυτό δεν αρκεί! Αν περιοριζόμαστε στην ξερή κριτική χωρίς να συνοδεύεται απ τη δράση στην ουσία δεν πετυχαίνουμε τίποτα περισσότερο απ την αλλαγή των προσώπων και τη διατήρηση της κατάστασης. Εν ολίγοις θέλω να πω ότι δεν πρέπει να βλέπουμε το πρόβλημα μόνο στα πρόσωπα κάποιων αλλά κυρίως στις καταστάσεις που συντηρούνται υπογείως.

Μια ανέφικτη και ιδεατή λύση θα ήταν ο εντοπισμός όλων των ηθικών ανθρώπων-σωτήρων και η μαζική και αμοιβαία αλλαγή με τους ανθρώπους που πρεσβεύουν τον εκάστοτε χώρο. Αυτό θα γινόταν για όλους τους χώρους. Κάθε φορά που βρίσκονταν σε ένα χώρο (π.χ. της πολιτικής) θα αφαιρούσαμε λίγους λίγους τους ηθικούς και στη θέση τους θα βάζαμε τυχαίους ανθρώπους. Αυτοί οι τυχαίοι άνθρωποι θα γίνονταν οι συνεχιστές της υγιούς κατάστασης (όπως ακριβώς και με το πείραμα του H.H.) που θα χαν χτίσει οι ηθικοί . Σιγά σιγά θα απομακρύναμε όλους τους ηθικούς-σωτήρες και θα τους μετακινούσαμε σε έναν άλλο χώρο. Με την ίδια συλλογιστική πορεία θα θεραπεύαμε όλους τους χώρους και όλες τις καταστάσεις. Αλλά κάτι τέτοιο προφανώς είναι μη υλοποιήσιμο για προφανείς και αυτονόητους λόγους. (Αντίστοιχα στο πείραμα του Η.Η. αν αντικαθιστούσαμε μονομιάς όλους τους πιθήκους με άλλους και τους οποίους πλέον δε θα καταβρέχαμε σε ενδεχόμενη επαφή κάποιου με τη μπανάνα τότε θα πετυχαίναμε αλλαγή της κατάστασης. Δηλαδή να μην μάχονται μ αυτόν που θα πλησίαζε τη μπανάνα).

Η εφικτή λύση λοιπόν είναι να γίνουμε εμείς οι ηθικοί άνθρωποι, οι λυτρωτές των άρρωστων καταστάσεων. Εμείς που θα τις αντιληφθούμε, θα απεγκλωβιστούμε απ αυτές, θα τις απαξιώσουμε και θα τις ξαναχτίσουμε εκ νέου. Η λύση θα επέλθει αν πρωτίστως επικεντρωθούμε στο άτομο μας. Ο καθένας μας γίνει πιο ηθικός και με τη στάση του παρασύρει τον κύκλο του, ο κύκλος του και άλλους κύκλους και στο τέλος η σφαίρα επιρροής αγκαλιάσει όλους μας. Έτσι μόνο θα επέλθει η αλλαγή στις νοοτροπίες και στις συμπεριφορές.

Ο πυρήνας του προβλήματος ωστόσο παραμένει και είναι με ποιον τρόπο θα εξελίξουμε τους εαυτούς μας, πως θα γίνουμε πιο δίκαιοι και έντιμοι. Αυτό λοιπόν θα γίνει μέσω μιας άνθισης ηθικής και μιας υγιούς εσωστρέφειας. Και εφόσον μοιάζει δύσκολο εμείς οι ίδιοι να βρεθούμε αντιμέτωποι με τις καταστάσεις, να τις απαρνηθούμε και ακολούθως να τις θεραπεύσουμε -αφού μάλλον έχουμε γίνει δυσκίνητοι και άκαμπτοι- ας πάρουμε μέτρα που μακροπρόθεσμα θα τις βελτιώσουν. Αρτιότερη δηλαδή εκπαίδευση που θα σκαλίζει τα θέματα της ηθικής, θα διδάσκει την ανιδιοτελή τιμιότητα και θα αναδεικνύει τα οφέλη του να είμαστε σωστοί όχι για λόγους εντυπωσιασμού στους άλλους αλλά για να κερδίσουμε τον ίδιο μας τον εαυτό. Εκπαίδευση που θα ενημερώνει ότι πέρα απ τα πρόσωπα κρύβονται οι καταστάσεις. Η αόρατη αυτή δύναμη που κατακυριεύει και κρατάει δέσμιους τους ανθρώπους. Εκείνη που εκκολάπτει τα αυγά της πάνω στους ανθρώπους και αναπαράγεται με τη βοήθεια τους. Μαθήματα επίσης επίκαιρα που θα αναδεικνύουν τα προβλήματα στη σημερινή κοινωνία αλλά και τις καταστάσεις που επείγουν θεραπείας. Η διδαχή ακόμη ότι οι μόνοι που δύνανται να τις αλλάξουν είναι οι ίδιοι που δε θα μείνουν στην απλή γνώση αυτών αλλά με τη στάση και το ήθος τους θα τις απορρίψουν και εν τέλει θα τις εξυγιάνουν.

Τέλος η θέσπιση καλύτερων νόμων συμβάλει προφανώς στη βελτίωση των συμπεριφορών. Αλλά αν οι ίδιοι οι άνθρωποι δεν τους σέβονται, εδρεύει η ατιμωρησία και η ανοχή στην αθέτηση τους τότε σίγουρα δεν αποτελούν ολοκληρωτική λύση. Όπως ο αυστηρός αυτός νόμος που απαγόρευε δια ροπάλου με τις αβάσταχτες κυρώσεις το κάπνισμα στους κλειστούς χώρους. Και όλοι είδαμε την εξέλιξη. Το κάπνισμα επιτρέπεται! Συνεπώς δεν αρκούν μόνο οι κανόνες. Πρέπει να αλλάξουν οι ίδιοι οι άνθρωποι οι οποίοι θα μεταβάλουν τις καταστάσεις!

Σούμα. Φέρε και κάνα μεζεδάκι να τσιμπολογάμε. Χοχο είπα και το χωρατό μου. Σούμα-Σύνοψη.

Εν κατακλείδι είναι προσωπική μου πεποίθηση ότι η ουσία του προβλήματος δεν έχει εντοπιστεί. Δεν κοιτάμε να σκοτώσουμε τον ιό αλλά να θεραπεύσουμε μόνο μερικά απ τα συμπτώματα του. Αυτό που μας διαχωρίζει λοιπόν από μία αναπτυγμένη ευρωπαϊκή χώρα δεν είναι μόνο οι δρόμοι, τα κτίρια και τα πάρκα αλλά οι καταστάσεις και οι συμπεριφορές που έχουν δημιουργήσει οι άνθρωποι σε αυτά τα κράτη σε κάθε κοινωνικό χώρο.  Γι αυτό πιστεύω ότι οι σελίδες που γράφονται για την ιστορία μας είναι μαύρες. Έχουμε βυθιστεί στο σκότος, στην άγνοια και στη σαπίλα. Μια ματιά γύρω μας αρκεί για να το καταλάβουμε. Απ την οδηγική συμπεριφορά και τα πεζοδρόμια που τα θεωρούμε προέκταση των δρόμων και που έχουμε βάλει στην κορυφή της πυραμίδας το αμάξι και στη βάση της το πεζό μέχρι τις αποδείξεις που δεν κόβουμε, μέχρι το φαγοπότι στις δημόσιες υπηρεσίες και μέχρι ένα σωρό άλλα. Και η ανατροπή αυτών των γεγονότων είναι πιο δύσκολη από ποτέ. Γιατί σ αυτόν τον αγώνα στόχος είναι το άτομο μας και η αυτοθεραπεία μας. Ο εχθρός δε βρίσκεται αντίκρυ μας αλλά μέσα μας.

Όσον αφορά το πείραμα του H.H. το αισιόδοξο μήνυμα είναι ότι αυτό αφορούσε πιθήκους. Ο άνθρωπος δεν είναι πίθηκος. Ως ον με νου και παρατηρητικότητα οφείλει να εντοπίσει τις άρρωστες καταστάσεις, να μη μείνει στο εύκολο κομμάτι δηλαδή στην αναγνώριση τους και ακόμη να μην παρασυρθεί στην επίμονη και διαρκή ρίψη των ευθυνών για την κατάντια  μας αποκλειστικά και μόνο σε πρόσωπα. Αφού τις εντοπίσει λοιπόν εν συνεχεία να τις χτυπήσει και να τις ορίσει εκ νέου με σωστές αρχές. Δε μιλάω για εξέλιξη γιατί η εξέλιξη προϋποθέτει σωστά θεμέλια πράγμα που εκλείπει. Και δεν αρκούν πέντε διανοούμενοι και πέντε ήρωες για να μας σώσουν αλλά ο καθείς μας με τη στάση του και το ήθος του να συμπαρασύρει τον περίγυρο του ώστε όλοι μαζί να τις αναθεωρήσουμε και νοερά να τις οικοδομήσουμε απ την αρχή.