Πέμπτη 9 Αυγούστου 2012

Ηλίας Πετρόπουλος

Γεια σας και χαρά σας... Είμαι ο Ψαράς στο Βουνό ,είμαι Αιγόκερος με ωροσκόπο Δίδυμο και αυτή είναι η 1η μου ανάρτηση και αφορά τον μεγάλο Ηλία Πετρόπουλο....
Γιατί Ηλία Πετρόπουλο; Γιατί σαν λαογράφος έκανε εξαίρετη δουλειά και το προτείνω σε όποιον αρέσει ο πεζός και μηδενιστικός λόγος...
Ακολουθούν πληροφορίες απο το ίντερνετ καθώς και προσωπική γνώμη...
Λίγα λόγια για τον Πετρόπουλο
Ο Ηλίας Πετρόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1928, σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης και τουρκολογία στο Παρίσι όπου και εγκαταστάθηκε το 1975.
Ο Πετρόπουλος ήταν ο πρώτος λαογράφος στην Ελλάδα που ασχολήθηκε με το "περιθώριο" και κατέγραψε πρόσωπα και πράγματα περιφρονημένα από την επίσημη ιστορία της χώρας του. Έζησε από κοντά ρεμπέτες, αλήτες, μάγκες, πόρνες και ομοφυλόφιλους, φυλακισμένους, συμμορίτες και καταδιωκόμενους, που έγιναν οι 'ήρωες' των βιβλίων του.
Ο Ηλίας Πετρόπουλος έγινε γνωστός στο πλατύ κοινό με το βιβλίο του Το εγχειρίδιο του καλού κλέφτη που εκδόθηκε στην Αθήνα το 1979 από τον εκδοτικό οίκο Νεφέλη ενώ αναμφισβήτητη είναι και η αξία της πρώτης ρεμπετολογικής μελέτης στην Ελλάδα που ακόμα και σήμερα αποτελεί σημείο αναφοράς για τη μελέτη του ρεμπέτικου-τροπου ζωης του περιθωρίου-, τα Ρεμπέτικα τραγούδια (Αθήνα 1968), τα οποία εκδόθηκαν πολλάκις έκτοτε, με αρκετές προσθήκες και βελτιώσεις.
Ο Πετρόπουλος λογοκρίθηκε και καταδικάστηκε τέσσερις φορές από τα ελληνικά δικαστήρια για τον αναρχικό, μηδενιστικό χαρακτήρα των γραπτών του. Για το βιβλίο του Τα ρεμπέτικα τραγούδια, που δεν έφερε σφραγίδα λογοκρισίας, η χούντα τον καταδίκασε σε πεντάμηνη φυλάκιση το 1968, όπως και για τα Καλιαρντά το 1972 και για το κείμενό του Σώμα, που δημοσίευσε στο περιοδικό Τραμ. Το 1972 διεκδίκησε και πέτυχε να αποκτήσει αστυνομική ταυτότητα η οποία ανέγραφε στο θρήσκευμα «άθεος». Μέχρι το 1998 -δηλαδή για πάνω από 25 χρόνια και μέχρι τα 70 του- εκκρεμούσε εναντίον του καταδίκη σε φυλάκιση για προσβολή της θρησκείας. Κουρασμένος από το κυνηγητό και απογοητευμένος, μετακόμισε στο Παρίσι το 1975, από όπου συνέχισε ασταμάτητα να γράφει βιβλία για την Ελλάδα.

Το 2005 κυκλοφόρησε το ντοκυμαντέρ "Ηλίας Πετρόπουλος - Ένας κόσμος υπόγειος", διάρκειας 61', σκηνοθεσίας Καλλιόπης Λεγάκη, στο οποίο συντελεστές ήταν και ο ίδιος ο Πετρόπουλος λίγο πριν το θάνατό του.
Ορίστε και το βίντεο


Έργο

Πεζά

1) "Εγχειρίδιον του Καλού Κλέφτη" (εκδ.Νεφέλη-1979) (online)
Ο Κλέφτης σύμφωνα με το βιβλίο αυτό ήταν το αρχαιότερο επάγγελμα, γιατί ο κλέφτης θεωρείται επαγγελματίας...
Το Εγχειρίδιον του Καλού Κλέφτη είναι ένα βιβλίο το οποίο εξιστορεί τα στάδια μια κλεψιάς. Από το πως χωρίζονται οι κλέφτες, ανάλογα το τι κλέβουν και τι δεξιότητες έχουν έως τα βασανιστήρια της αστυνομίας προς αυτούς που περνούσαν νύχτες στα κρατητήρια κι ακόμη την ζωή στην φυλακή...













2) "Πτώματα,πτώματα,πτώματα..." (εκδ. Νεφέλη-1989)
Ο Πετρόπουλος στο βιβλίο του “Πτώματα, Πτώματα, Πτώματα” (1988), περιγράφει καθημερινές σκηνές φρίκης σ’ ένα απόμακρο νεκροταφείο της Θεσσαλονίκης στη διάρκεια της Κατοχής όπου πήγαιναν τους εκτελεσμένους από τα Τάγματα Ασφαλείας για να τους θάψουν. Και αφηγείται μιαν ανάλογη ιστορία για ένα μυθώδες πρόσωπο των εφηβικών του χρόνων, τον Χαρίτο

3) "Η μυθολογία του Βερολίνου" (εκδ. Νεφέλη-1982)
Η μυθολογία του Βερολίνου σκεπάζει σαν πυκνή ομίχλη, αυτό τούτο το Βερολίνο. Όλοι μας είμαστε θύματα της μυθολογίας του Βερολίνου. Ο κάθε τουρίστας που επισκέπτεται το Βερολίνο δεν κοιτάζει το τι συμβαίνει σ’ αυτή την πόλη, αλλά προσπαθεί να εντοπίσει πού βρίσκονται τα όσα έμαθε από τις εφημερίδες, τουτέστιν από την αμερικάνικη προπαγάνδα.


Υπόκοσμος
1) "Ρεμπέτικα Τραγούδια" (εκδ. Κέδρος-1979)
Πρόκειται για τον γνωστό και ογκώδη τόμο, που περιλαμβάνει: α) Τα «Προλεγόμενα». Εισαγωγική μελέτη στο ρεμπέτικο -«ξεπερασμένη» κατά τον συγγραφέα της (γράφτηκε το 1962), αλλά πάντα κατατοπιστική και απολαυστική. β) Την «Ανθολογία». Περισσότερα από 1.400 ρεμπέτικα τραγούδια, «τα πιο όμορφα και τα πιο χαρακτηριστικά, στις κατάλληλες δόσεις», όπως διευκρινίζει ο συγγραφέας, καταταγμένα κατά είδος (ερωτικά, του υποκόσμου, της φυλακής, του τεκέ, της μάνας, της ξενιτιάς, σκωπτικά, κ.ο.κ.). γ) Το «Επίμετρον». Εδώ ο Πετρόπουλος επιλέγει και παρουσιάζει «καμιά σαρανταριά κείμενα γύρω στο θέμα υπόκοσμος-ρεμπέτικο τραγούδι», γραμμένα από τους Μ. Μητσάκη, Χατζιδάκι, Ταχτσή, Πικρό, Βουρνά, Βάρναλη, Κερομύτη, Γ. Παπαΐωάννου, Ε. Σπαθάρη, Σ. Μπέλλου, Κ. Βεργόπουλο, J. Lacarriere, κ.ά. δ) Τη «Φωτο-ιστορία». Θησαυρό εικόνων και φωτογραφιών από τη ζωή και τη δράση των καλλιτεχνών του ρεμπέτικου, που απλώνεται σε 403 σελίδες του βιβλίου. Ο τόμος κοσμείται με 275 ζωγραφιές και σχέδια του Αλέκου Φασιανού και κλείνει με δύο πίνακες: αναλυτικό πίνακα περιεχομένων, όπου περιλαμβάνονται και οι τίτλοι των τραγουδιών κατά είδος, και αλφαβητικό πίνακα των τραγουδιών σύμφωνα με τον πρώτο στίχο τους.


2) "Ρεμπετολογία" (εκδ. Κέδρος-1968)
Το βιβλίο αυτό, με θέμα τους ρεμπέτες, γράφτηκε το 1989, την χρονιά που γεννήθηκα, στο Παρίσι, και πρωτοεκδόθηκε στα Γερμανικά. Οι πολλαπλές αναφορές ήδη θα έλεγα μου ταιριάζουν γάντι. Δεν είναι διεξοδικό, αφού είναι μόνο 101 σελίδες με εικόνες και τεράστια γραμματοσειρά. Αλλά είναι απόδειξη πως ένα ενδιαφέρον βιβλίο δεν χρειάζεται να είναι πολύ μεγάλο για να σε κάνει να σκεφτείς· μια αναφορά είναι αρκετή για να βάλεις το μυαλό σου να αναρρωτηθεί. Συχνά η εικόνα των ρεμπετών εξιδανικεύεται πλέον κι επιλέγεται να αναδειχθεί η χασικλίδικη τους πλευρά, η ελεύθερη, παράνομη ζωή που συχνά κατήυθηναν και φυσικά η μουσική και οι χοροί τους. Όμως τι ξέρουμε για το τι φόραγαν, την σχέση τους με τον έρωτα (και τις διαδεδομένες ομοφυλοφιλικές τους σχέσεις), την αργκό τους, τα τατουάζ τους αλλά και για ακριβώς αυτή την μουσικοχορευτική παράδοση τους που μας έχει μείνει σήμερα; Το γεγονός ότι όσα χόρευε, τραγουδούσε αλλά και τα μουσικά όργανα που χρησιμοποιούσε, μια εντελώς περιθωριακή για την εποχή της ομάδα, είναι σήμερα σε βαθμό αχώριστο συνδεδεμένα με την σύγχρονη ελληνική ταυτότητα, λέει πραγματικά πάρα πολλά για την άγνοια που έχουμε για την πραγματική μας πολυπολιτισμική ιστορία και είναι μόνο ενδεικτικά της έλλειψης ενδιαφέροντος για την ανακάλυψη του ποιοι πραγματικά είμαστε.


3) "Τα Μικρά Ρεμπέτικα" (εκδ. Νεφέλη-1968) (online)
Πρόκειται για μια μικρή ανθολογία 220 ρεμπέτικων τραγουδιών.Τα σχέδια του βιβλίου είναι από το χέρι του Αλέκου Φασιανού.Ο Πετρόπουλος στην εισαγωγή προσπαθεί να δώσει μία συνοπτική θεώρηση του ρεμπέτικου τραγουδιού. Να μιλήσει με λίγα λόγια για το ποιόν των ρεμπέτηδων αλλά και για το νόημα των ρεμπέτικων τραγουδιών. Οι μάγκες ντύνονταν με συγκεκριμένο στυλ, προχωρούσαν με συγκεκριμένο βάδισμα και εμπιστευόταν ανθρώπους μόνο του δικού τους σιναφιού. Οι αστοί κι οι μικροαστοί απομόνωσαν τους μάγκες με ηθικολογικά τείχη. Οι μάγκες κυνηγούνταν ανηλεώς από την αστυνομία και μέχρι κι η Αριστερά απεδείχθη πολέμιος του ρεμπέτικου τραγουδιού. Οι ρεμπέτες μιλούσαν τη δική τους αργκό, πλούσια σε εκφράσεις. Τα ρεμπέτικα τραγούδια έχουν στίχους με λέξεις παρμένες από την κοινή λαϊκή γλώσσα και την αργκό.

4) "Το Άγιο Χασισάκι" (εκδ. Νεφέλη-1987)
Το άγιο χασισάκι είναι ένα βιβλίο που δεν αναφέρεται μόνο στο χασίσι, αλλά γενικά στον υπόκοσμο... Μιλάει για το μπουζούκι, την λατέρνα, το μπανιστήρι, τα σκυλάδικα, την φυλακή κτλ... Ένα αρκετά ενδιαφέρον βιβλίο, όπως και γενικά όλα τα βιβλία του Πετρόπουλου, το οποίο θα σε διδάξει πολλά πράγματα...


5) "Της Φυλακής" (εκδ. Νεφέλη-1975) (online)
Υπάρχει ένα περιβάλλον ζωής που δεν θέλει να το ξέρει ο λεγόμενος «καθώς πρέπει» κόσμος. Μιλάει γι' αυτό και για τους ανθρώπους του με περιφρόνηση. Είναι οι φυλακισμένοι, που θεωρούνται απ' όλους απόβλητοι της κοινωνίας - κατακάθι της και ντροπή της.
 Ο Ηλίας Πετρόπουλος, συγγραφέας με ερευνητικές κεραίες, που έτυχε να περάσει από τις φυλακές, υπόσχεται πως θα γράψει ένα βιβλίο-στιλέτο, που θα βγάλει στην επιφάνεια όλο το πύο που κρύβει το κοινωνικό απόστημα των φυλακών - και που θα στρέφεται όχι εναντίον των φυλακισμένων, αλλά εναντίον της εξουσίας και των υπηρετών της. Σαν πρόλογος του, μικρή πικρή γεύση από την εργασία που έτοιμάζει, μπορεί να θεωρηθή το βιβλίο ΤΗΣ ΦΥΛΑΚΗΣ. Αναφέρεται στους διάφορους τρόπους εκφράσεως των φυλακισμένων και αποκαλύπτει πολλές πτυχές της σκληρής κι άχαρης διαβίωσης τους.
 Και το βιβλίο συμπληρώνεται με ορισμένα γραπτά ντοκουμέντα - κραυγές αγανακτήσεως κι επικλήσεις για δικαιοσύνη κι ανθρωπισμό. Όλα αυτά δοσμένα με την ζωντάνια και τον παλμό του συγγραφέα. Και του λόγου το αληθές συμπληρώνεται με εικόνες, παραστάσεις και σχέδια, έτσι που το ντοκουμένο ν' αποκτά περισσή αυθεντικότητα.
 «Στην λογοτεχνική πιάτσα φημολογείται ότι γράφω ένα βιβλίο για τις ελληνικές φυλακές ή κάτι τέτοιο. Δεν το αρνούμαι. Όντως ετοιμάζω κάποιο σχετικό κείμενο ακαθόριστου είδους - αγνοώ αν είναι αφήγημα, μελέτη, ευθυμογράφημα, ή λίβελος. Πάντως θάναι ένα βιβλίο-στιλέτο που θα στρέφεται εναντίον των υπηρετών της Εξουσίας. Όταν θα δημοσιευτεί αυτό το βιβλίο (σε ξένη γλώσσα φυσικά) εγώ ο ίδιος πρέπει να βρίσκομαι χίλια μίλια μακριά απ' την πατρίδα. Κάνω ετούτη τη διευκρίνιση για να καταλήξω: το ανά χείρας βιβλίο δεν έχει καμιά σχέση με το άλλο βιβλίο που ετοιμάζω.
 Το παρόν βιβλίο παρουσιάζει διάφορους τρόπους εκφράσεως των φυλακισμένων. Ο τρόπος διαβιώσεως στις φυλακές μας συνιστά έναν ειδικό τρόπο καταπιέσεως. Ο κατάδικος επιβάλλεται να επιζήσει, ο κατάδικος θέλει να δείξει τη λεβεντιά του, ο κατάδικος πρέπει με κάθε τρόπο να διασκεδάσει, ο κατάδικος έχει σεξουαλικές επιθυμίες, ο κατάδικος πνίγεται από μοναξιά, ο κατάδικος μισεί τους δεσμοφύλακες, ο κατάδικος στενάζει, ο κατάδικος ζητάει βοήθεια και κανείς δεν σπεύδει. Αυτή, περίπου, είναι η δυναμική και προβληματική της φυλακής. Κι απέναντι σ' αυτήν την πραγματικότητα ο νεοελληνικός μικροαστικός κονφορμισμός αντιτάσσει τα γελοία και ανήθικα φραστικά κλισέ: ο εγκληματίας είναι αντικοινωνικό ον (ενώ ο χωροφύλακας είναι κοινωνικό ζώον) - ευτυχώς που ο υπόκοσμος αποτελεί μιαν ελάχιστη μειονότητα (λες και οι εκατομμυριούχοι είναι μεγαλύτερη μειονότης) - ο Νόμος υπεράνω όλων (των φτωχών, εννοείται) κτλ. κτλ. κτλ.

6) "Το Μπουρδέλο" (εκδ. Νεφέλη-1980) (online)
Το Μπουρδέλο μιλάει προφανώς για την κατάσταση των μπουρδέλων της εποχής εκείνης. Αναλύει τους τύπους των μπουρδέλων, τους πελάτες, τις πόρνες και όλους εκείνους που περικλείει το όλο θέμα...













7) "Υπόκοσμος και Καραγκιόζης" (εκδ. Γράμματα-1978)
Ὁ Πετρόπουλος παραθέτει πληροφορίες γιὰ τὸν καραγκιόζη, τὸ θέατρο σκιῶν, καθὼς καὶ τὶς φιγοῦρες ποὺ ἀντιπροσωπεύουν τὸν ὑπόκοσμο στὸ θέατρο σκιῶν (κυρίως τοῦ Σταύρακα), μέσα ἀπὸ ἀποσπάσματα διαφόρων θεωρητικῶν ἐργασιῶν ( ἄρθρων, μελετῶν, βιβλίων) Ἑλλήνων καὶ Τούρκων, εἴτε ἀπὸ ἐργασίες , συνεντεύξεις καὶ ἐξομολογήσεις τῶν ἴδιων τῶν ἐπαγγελματιῶν καραγκιοζοπαιχτῶν. Περιγράφει ἀναλυτικότατατα τὴν ἐμφάνιση, τὸ ντύσιμο, τὴν γλώσα, τὴν ὁμιλία καὶ τὴν ἐν γένει συμπεριφορὰ τῆς ἐκφραστικῆς φιγούρας τοῦ κουτσαβάκη, τοῦ Σταύρακα, στὰ ἔργα τῶν καραγκιοζοπαιχτῶν ὅσο τὸ θέατρο σκιῶν βρισκόταν στὴν ἀκμή του. Στὸν μαρασμὸ ποὺ ἀκολούθησε, τὴν χαμένη αἴγλη τοῦ θεάτρου σκιῶν προσπάθησαν νὰ ἐκμεταλλευθοῦν τὰ λαϊκὰ φυλλάδια καὶ οἱ τηλεοπτικὲς ἐκπομπές.











8) "Καπανταήδες και Μαχαιροβγάλτες" (εκδ. Νεφέλη-2001)
Από την εισαγωγή του ακόμη διευκρινίζει ότι το ιδιότυπο αυτό συμπλήρωμα της Ρεμπετολογίας του (1990) στοχεύει να διαλύσει κάποιες πλάνες και να ρίξει άπλετο φως στις πτυχές εκείνες που σκόπιμα κράτησαν στο σκοτάδι οι νεότεροι μελετητές, ως υπηρέτες μιας επιστημονικής προσέγγισης που υπακούει σε κοντόθωρα εθνικά και ηθικά κελεύσματα. «Έτσι, ο σεμνός ρεμπετολόγος αποφεύγει να εξετάσει το κολομπαριλίκι των βλάμηδων, όπως ο εθνικόφρων ρεμπετολόγος δεν θα θίξει το θέμα της εθνικότητας της Εσκενάζι (εβρέισα από την Σταμπούλ) ή της Μαρίκας Νίνου (ήτο αρμένισα 100%)» λέει σε κάποιο σημείο.







9) "Παροιμίες του Υποκόσμου" (εκδ. Νεφέλη-2002) (online)
Σύμφωνα με τη γνώμη κάποιων βιαστικών λαογράφων και γλωσσολόγων, ο λαός μας έπαψε να πλάθει παροιμίες και φραστικά κλισέ. Είμαι αναγκασμένος να τους διαψεύσω. Το γήπεδο, ορισμένοι επαγγελματίες (π.χ. οι σοφεράτζες), το μπαρ, οι σημερινοί νέοι, ο κόσμος των ομοφυλοφίλων, ο στρατός και άλλα κοινωνικά γκρουπ γεννοβολούν λογής-λογής τυποποιημένες εκφράσεις. Δεν είναι της στιγμής να μιλήσω γενικότερα. Θα ήθελα, τώρα, να αραδιάσω λίγες άγνωστες παροιμίες και φραστικά κλισέ που χρησιμοποιούσαν (ή χρησιμοποιούν ακόμη) τα Παιδιά της Φάρας. Μερικά απ' αυτά τα δείγματα τα έχω δημοσιεύσει, εδώ-εκεί, στα βιβλία μου ή τα έχω δανείσει στην Μαίρη Κουκουλέ, που τα πέρασε στην Νεοελληνική Αθυροστομία της. Η.Π.












Λεξικά
1) "Γλωσσάριο των Ρεμπέτηδων" (εκδ. Κέδρος-1968)
Η αλήθεια είναι πως δεν έχω ιδέα για αυτό το βιβλίο, ούτε βρήκα κάτι στα ιντερνετς... Λογικά από τον τίτλο καταλαβαίνουμε πως το βιβλίο αυτό είναι ένα λεξικό της αργκό των Ρεμπέτηδων...

2) "Καλιαρντά" (εκδ. Νεφέλη-1971) (online)
Στο βιβλίο αυτό υπάρχει μια σύντομη ιστορία και το λεξικό για τα Καλιαρντά. Καλιαρντά είναι η διάλεκτος των ομοφυλόφυλων στην Ελλάδα. Πρωτοεμφανίστηκαν το 1940.
Τα καλιαρντά αναπτύχθηκαν με τα χρόνια, απέκτησαν ελληνικές καταλήξεις και επηρεάστηκαν από την τουρκική, γαλλική και ιταλική γλώσσα καθώς και από τη Ρομανί.
Το βιβλίο αυτό περιέχει λέξεις και τι σημαίνουν, καθώς και φράσεις ή ολόκληρα τραγούδια....
εσύ μπενάβεις καλιαρντά;











Ενδυματολογία
1) "Η φουστανέλα" (εκδ. Νεφέλη-1987) (online)
«Χρησιμοποίησα την φουστανέλα σαν όπλο κατά του φρικαλέου νεο-ελληνικού ρατσισμού» λέει ο ίδιος έχοντας αποδείξει πως το «εθνικό μας σύμβολο» στην ουσία φέρει Αλβανικές ρίζες…















2) "Η Τραγιάσκα" (εκδ. Πατάκη-2000)
Μια εκτενής μελέτη για τα καπέλα της Νεότερης Ελλάδας, αλλά και τις στενές επιρροές από τον ευρωπαϊκό και διεθνή χώρο, που κατά καιρούς δημιούργησαν τις ιδιαίτερες ενδυματολογικές συνήθειες μιας μεγάλης χρονικής περιόδου. Κάτω από τον τίτλο «Η τραγιάσκα» στεγάζεται η λεπτομερής ανάλυση για τα είδη του καπέλου ως συμπληρώματος της αμφίεσης και των αναγκών που επέβαλλαν τη χρήση του. Από τη σκούφια και το φέσι, την τραγιάσκα και τη ρεπούμπλικα, αλλά και τα κάθε είδους επαγγελματικά πηλήκια, αποτυπώνεται η μακρά διαδρομή της απαραίτητης, κάποτε, συνήθειας να φορούν οι άνθρωποι καπέλο. Η πλούσια ζωγραφική του Αλέξη Βερούκα -πάνω από 500 μικρά και μεγάλα έργα- απεικονίζει ζωντανά τα είδη του καπέλου, ενώ οι σχεδόν 2.000 φωτογραφίες από το αρχείο του συγγραφέα και οι τρεις ολοσέλιδες του Φαίδωνα Κουκουλέ συμπληρώνουν αυτήν την μοναδική έκδοση.







Λαογραφία
1) "Ο Τούρκικος Καφές εν Ελλάδι" (εκδ. Νεφέλη-1979) (online)
"Αναγνώστη μου, εδώ μην περιμένεις να διαβάσεις την ιστορία του τούρκικου καφέ. Οι παραδόσεις για την ανακάλυψη του τούρκικου καφέ οι αγώνες για την ελεύθερη επικράτησή του και η εξέλιξή του μέχρι τις σύγχρονες ευρωπαϊκές ποικιλίες του -όλα αυτά, τέλοσπάντων- είναι δεόντως καταγραμένα, χρυσοίς γράμμασιν, στα σχετικά έγχειρίδια, αλλά και στις εγκυκλοπαίδειες. Σ αυτό το άρθρο επιθυμώ να μιλήσω για τον τούρκικο καφέ, όπως τον ξέρουμε εν Ελλάδι."













2) "Ο Μύσταξ" (εκδ. Νεφέλη-1989)
δεν υπάρχει διαθέσιμη περιγραφή, ούτε προσωπική γνώμη...

3) "Ψειρολογία" (εκδ. Νεφέλη-1979)
Οι ψείρες κι οι κοριοί έχουνε το δικό τους φολκλόρ. Για την λαογραφία δεν υφίστανται αντικείμενα περιφρονητέα, είτε χυδαία, είτε ανήθικα. Η λαογραφία - άθελά της με τον καιρό - αποβαίνει μια αναιδεστάτη επιστήμη. Ίσως. Αλλ' αυτό δεν μπορεί να αποτελέσει λόγον ανασχέσεως της έρευνας. Θα ψάξουμε, λοιπόν. Ήρθε η ώρα ν' αποχτήσει και η ψείρα το βιβλίο της. Στην μελετούλα αυτή θα μιλήσω για τις ψείρες, τους ψύλλους, τους κοριούς, τις μύγες, τα κουνούπια, τις σκνίπες, τις κατσαρίδες, τις ψαλίδες, τις σαρανταποδαρούσες, τους σκόρους, τα τσιμπούρια, τα μαμούνια των τροφίμων, τα σαμιαμίθια, τους σκορπιούς, τις αράχνες, τις πεταλούδες, τις πασχαλίτσες, τα μερμήγκια, τις κωλοφωτιές, τα τριζόνια, τους μπάμπουρες, τις μέλισσες, τις σφήκες, τις ακρίδες και άλλα ζωύφια.

4) "Η Ονοματοθεσία Οδών και Πλατειών" (εκδ. Πατάκη-1995) (online)
Μια μελέτη για την ονοματοθεσία οδών και πλατειών στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη, για τον καθημερινό φασισμό που οι πολίτες αυτών των πόλεων υφίστανται.

5) "Το Ταντούρι και το Μαγκάλι" (εκδ. Νεφέλη-1994)
Πάνε τριάντα-σαράντα χρόνια που το καλοριφέρ (λέξη σχεδόν άγνωστη στη Γαλλία) εξοστράκισε οριστικά όλους τους παλιούς τρόπους θέρμανσης του σπιτιού. Οι νέοι μας ίσως να έχουν δει καμιά σόμπα, ή, ίσως νάχουν ακούσει την έκφραση "της πουτάνας το μαγκάλι", αλλά κανείς τους δεν ξέρει τι ήτο το ταντούρι. Το τζάκι, σαν παράσταση και σαν λέξη, διατηρήθηκε γιατί πολλά σπίτια (είτε νεοκλασικά, είτε χωριάτικα, είτε μοντέρνα) το κρατήσανε, ή, το αποχτήσανε λόγω μόδας. Φυσικά, εκτός από το τζάκι και το ταντούρι και το μαγκάλι, χρησιμοποιούσαν σαν μέσα θέρμανσης την φουφού, την σόμπα, και, καταχρηστικώς, την μασίνα της κουζίνας. Επειδή, απ' όσο ξέρω, δεν διαθέτουμε μιαν ειδική μελέτη επί του θέματος, θα προσπαθήσω να πω ολίγα τινά για το ταντούρι, το μαγκάλι, την φουφού και την σόμπα. Το τζάκι το αφήνω απόξω, γιατί είναι τόσο μεγάλο πρόβλημα, που απαιτεί μια ξεχωριστή έρευνα.


6) "Καρέκλες και Σκαμνιά" (εκδ. Νεφέλη-1988)
Κατά τα φαινόμενα, η λέξη σκαμνί είναι αρχαιότερη από την λέξη καρέκλα. Στην Νεότερη Ελλάδα το σκαμνί (ως αντικείμενο) εμφανίζεται πριν την καρέκλα. Ωστόσο, ο λαός ήξερε τη λέξη θρόνος, που την κόλλαγε στους βασιλιάδες και στους δεσποτάδες. Ο Μακρυγιάννης εχρησιμοποίησε την λέξη θρόνος, αλλά στα κείμενά του δεν βρίσκονται οι λέξεις σκαμνί/ κάθισμα/ καρέκλα/ πολυθρόνα. Ο Μακρυγιάννης προτίμησε (και έγραψεν άπαξ) την σπανιότερη φόρμα καθέκλα. Την ιστορική 3η Σεπτεμβρίου οι επαναστάτες κατατσάκισαν τον θρόνο του Όθωνα - τα κομμάτια του βρίσκονται στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, της Παλιάς Βουλής. Το σύθρονο είναι όρος της εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής. Ένα από τα ελάχιστα σωζόμενα σύθρονα υπάρχει στην μητρόπολη της Καλαμπάκας. Η λέξη σκαμνί έχει τις παραξενιές της. Λέμε θα σε κάτσω στο σκαμνί (ενώ το εδώλιο του κατηγορουμένου δεν είναι, πια, σκαμνί), ή λέμε το σκαμνί της κρεμάλας (αν και είναι αμφίβολη η εν Ελλάδι τέως χρήσης του). Στην Κρήτη η λέξη σκαμνί υποδηλώνει και το τραπέζι για φαί, ενώ στα Εφτάνησα λένε έτσι το τρίποδο κούτσουρο του χασάπη


7) "Η Εθνική Φασουλάδα" (εκδ. Νεφέλη-1993) (online)
Θεωρούμε την φασουλάδα σαν το κατ' εξοχήν ελληνικό φαγητό. Στην χώρα μας γίνεται τόσο μεγάλη κατάχρηση του τριγενούς και τρικατάληκτου επιθέτου εθνικός-εθνική-εθνικόν, ώστε ανέτως το κόλλησα και στην φασουλάδα. Έτσι, η Εθνική Φασουλάδα θα βρει μια θεσούλα πλάι στον Εθνικό Στρατό. Προσωπικώς, αγαπώ περισσότερο την φασουλάδα από τον στρατό















8) "Τα Σίδερα. Η Λάσπη. Τα Μπαστούνια" (εκδ. Νεφέλη-1984)
Η λάσπη μοιάζει ναναι ένα τιποτένιο θέμα για έρευνα. Χτές, πήρα μιάν επιστολή από τον Φασιανό. Μου τονίζει: εμένα μου αρέσει να γράφω πιο πολύ κείμενα που αφορούν καταστάσεις νοσταλγικές και καταφρονεμένες, μέσα από την μικρή ζωή των ανθρώπων. Τείνω να πιστέψω, πως, η Μικρή Ζωή καθορίζει την Ιστορική Πορεία εξίσου με τις Μεγάλες Μάχες. Μές στις καταφρονεμένες καταστάσεις και στα ασήμαντα αντικείμενα ελλοχεύει, όντως, η νοσταλγία. Ενδεχομένως η νοσταλγία πυροδοτεί την λεγόμενη έμπνευση των καλλιτεχνών. Για τον λαογράφο η νοσταλγία είναι μεγάλος κίνδυνος. Ο λαογράφος δεν δικαιούται να νοσταλγεί όπως δεν δικαιούται να κρίνει. Ο κάλλιστος λαογράφος δεν είναι παρά ένας φωτογράφος. Γιαυτό απεχθάνομαι τον Λεβί - Στράους

9) "Ιστορία της Καπότας" (εκδ. Νεφέλη-1984)
Με μοναδική τόλμη και γνώση ο συγγραφέας μελετά το πελώριο αυτό θέμα της "Καπότας" από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι τις μέρες μας. Πως εξελίχθηκε στη διάρκεια των αιώνων και ποιό ρόλο έπαιξε και παίζει στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων στις διάφορες χώρς (στην Κίνα, στην Ισπανία, στη Γαλλία κ.α.). Επίσης πότε εμφανίστηκε στη χώρα μας, πως εξελίχθηκε, τα κοινωνικά ταμπού, τι γίνεται σήμερα. Το βιβλίο συνοδεύεται από 2.500 φωτογραφίες, γκραβούρες και σχέδια.






10) "La voiture grecque" (Παρίσι-1976)
Το αυτοκίνητο... δεν υπάρχει διαθέσιμη περιγραφή, ούτε προσωπική γνώμη...











11) "La kiosque grec" (Παρίσι-1976)
Το περίπτερο... δεν υπάρχει διαθέσιμη περιγραφή, ούτε προσωπική γνώμη...


12) "Cages a oiseaux en Grece" (Παρίσι-1976)
Κλουβιά... δεν υπάρχει διαθέσιμη περιγραφή, ούτε προσωπική γνώμη...

13) "Album turc" (Παρίσι-1976)
δεν υπάρχει διαθέσιμη περιγραφή, ούτε προσωπική γνώμη...


Αρχιτεκτονική
1) "Το μπαλκόνι στην Ελλάδα" (εκδ. Νεφέλη-1981)
δεν υπάρχει διαθέσιμη περιγραφή, ούτε προσωπική γνώμη...












2) "Η αυλή" (εκδ. Χατζηνικολή-1981)
δεν υπάρχει διαθέσιμη περιγραφή, ούτε προσωπική γνώμη...

3) "Το παράθυρο στην Ελλάδα" (εκδ. Νεφέλη-1981)
Το "Παράθυρο" στην Ελλάδα είναι μια αρχιτεκτονική μελέτη, γραμμένη και μονταρισμένη το καλοκαίρι του 1981. Για να τυπωθεί απαιτήθηκαν δεκαπέντε ολόκληρα χρόνια. Το βιβλίο αυτό είναι "αδερφάκι" της αντίστοιχης μελέτης "Το μπαλκόνι στην Ελλάδα", που δημοσιεύτηκε το 1981, επίσης με κολάζ του Ακριθάκη. Ο Ακριθάκης φιλοτέχνησε τα κολάζ για το Μπαλκόνι και το Παράθυρο ταυτοχρόνως, το 1981. Οι φωτογραφίες, που παρουσιάζονται εδώ, είναι τραβηγμένες από τον συγγραφέα το 1974 και την άνοιξη του 1975. Τα εντός κειμένου γραμμικά σχεδιάκια έγιναν από τον συγγραφέα.






4) "Ελληνικές Σιδεριές" (εκδ. Νεφέλη-1981)
δεν υπάρχει διαθέσιμη περιγραφή, ούτε προσωπική γνώμη...

5) "Ξυλόπορτες - Σιδερόπορτες" (εκδ. Νεφέλη-1981)
δεν υπάρχει διαθέσιμη περιγραφή, ούτε προσωπική γνώμη...

6) "Το Μάτι του Βοδιού" (εκδ. Νεφέλη-1980)
δεν υπάρχει διαθέσιμη περιγραφή, ούτε προσωπική γνώμη...


7) "Ελλάδος Κοιμητήρια" (εκδ. Κέδρος- 2005 )
Περιδιαβαίνοντας τα κοιμητήρια ο Ηλίας Πετρόπουλος απ' τα εφηβικά του χρόνια παρατηρεί, καταγράφει τους στοχασμούς του, σχεδιάζει, συλλέγει εικονογραφικό υλικό, πληροφορίες απ' τη λογοτεχνία σε μια προσπάθεια και μεσ' από τα μνήματα να διαβάσει την ιστορία, τη γλώσσα, την κοινωνία, τις πολιτιστικές εκφράσεις των ανθρώπων. Η εμμονή του σ' αυτές τις σκέψεις, που επανέρχονται άλλοτε στα ποιήματά του κι άλλοτε σε ποιητικά δοκίμια ή σε συνεντεύξεις που δίνει, είναι εμφανής. Οργανώνει ένα έργο ζωής στο τρίπτυχο Ελλάδος Τάφοι, Ελλάδος Κοιμητήρια, Πεθαμενατζίδικα. Ένα πρώτο λεύκωμα με τάφους που σχεδίασε με το χέρι κυκλοφόρησε σε βιβλιοφιλική έκδοση και αφιερώνεται στη μνήμη του Άρη Αλεξάνδρου.
Το λεύκωμα Ελλάδος Κοιμητήρια -και όχι νεκροταφεία - που φιλοτέχνησε και επιμελήθηκε σχεδόν μέχρι τέλους αλλά δεν πρόλαβε να δει τυπωμένο, εκδίδεται όπως το άφησε. Διατηρούνται οι χειρόγραφες οδηγίες εργασίες, ώστε ο αναγνώστης, ξεφυλλίζοντάς το, να επωφεληθεί όχι μόνον ενός περιπάτου στα μνήματά της με οδηγό τις τυπωμένες λεζάντες του Ηλία Πετρόπουλου, αλλά και ενός τρόπου επιμέλειας, μιας δηλαδή επιπλέον ανάγνωσης του έργου. Ατόφιες διατηρούνται και οι σπαραχτικές χειρόγραφες καταγραφές του συγγραφέα που αναφέρονται στις εξελίξεις της αρρώστιας του και τον επερχόμενο θάνατο.



Άρθρα
1) "Μικρά Κείμενα" (εκδ. Γράμματα-1980)
δεν υπάρχει διαθέσιμη περιγραφή, ούτε προσωπική γνώμη...

2) "Άρθρα στην Ελευθεροτυπία" (εκδ. Πατάκη-1992)
δεν υπάρχει διαθέσιμη περιγραφή, ούτε προσωπική γνώμη...

3) "Ο κουραδοκόφτης" (εκδ. Νεφέλη-2002) (online)
Ένας πρόλογος και 28 άθρα για τον κουραδοκόφτη...

















Μεταφράσεις
1) "Δώδεκα Τραγουδάκια από την Παλατινή Ανθολογία" (εκδ. Νεφέλη-1980)
2) "Αρετίνου Ακόλαστα Σονέτα" (εκδ. Νεφέλη-1992)
3) "Ιωάννου Αποκάλυψις" (εκδ. Νεφέλη-1975)


Ποίηση
1) "Ποιήματα (1968-1991)" (εκδ. Νεφέλη-1991)
2) "Ποτέ και Τίποτα" (εκδ. Νεφέλη-1993)
3) "Topor: Τέσσερεις Εποχές" (εκδ. Νεφέλη-1991)


Ιστορία
1) "Les Juifs de Salonique/In Memoriam" (Παρίσι-1983)


Σχέδια-Κολλάζ
1) "Κυρίως αυτό" (εκδ. Νεφέλη-1993)


Βιογραφίες των Παύλος Μοσχίδης, Γιώργος Παραλής, Π. Τέτσης, Γιώργος Δέρπαπας, Μποστ, Σταμ.Σταμ, Ελύτης, Μόραλης, Τσαρούχης, Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, Αντώνης (Anton)/ Βιτάσταλη/ Δουραλή/ Σουλιώτης.


Με τον Η.Χ. Παπαδημητρακόπουλο το Μνήμη Νίκου Καχτίτση και το Επιστολαί προς Μνηστήν


Αυτά ήταν τα έργα και λίγα λόγια για τον Ηλία Πετρόπουλο... Δοκιμάστε να διαβάσετε κάποιο απο τα έργα του και που ξέρετε μπορεί να σας αρέσει...

0 σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου